Sütte Kriz Ve Müdahale

Bugün sahaya bakıldığında süt sektöründe 2008-2009 krizine benzer bir durum görülüyor.

Bugün sahaya bakıldığında süt sektöründe 2008-2009 krizine benzer bir durum görülüyor. Birçok bölgede inekler kasaba gitmeye başladı bile. Bunun yaygınlaşmasından korkuluyor. Çünkü müdahaleye rağmen et fiyatları oldukça yüksek. 

Üretici çok zor durumda. Üretici sütünün ortada kalmasını istemiyor. Birileri de bu durumdan yaralanarak sütteki arz fazlalığını silah olarak kullanıyor. Bazı fırsatçılar üreticilere önce “sütünü almayacağız” diyorlar, sonra dönüp 1 lira 15 kuruş yerine 80-90 kuruştan satın alıyorlar. Ya da kendileri almasa da böyle günlerde ortaya çıkan süt mütaahitlerine bu fiyattan aldırıyorlar. Bazıları parasını 3 ay sonra ödüyor, ya da hiç ödemiyorlar. 

Referans fiyattan satın alıyorum diyen bazı firmalar da sütü 1 liradan alıp, nakliye ücretini ilave edip 1. 15 liradan almış gibi gösteriyorlar ya da 1. 15 kuruş üzerinden üreticiye imza attırıyorlar. 

Şayet önlem alınmazsa, sahadaki üretici sütünü 1.15 kuruştan aşağıya yani 80-90 kuruşlara satmaya devam ederse,  Mayıs-Haziran gibi üretici, Eylül-Ekim gibi sanayici iflas bayrağını çeker. 

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı birkaç yıldır işletmelere ihracat şartıyla süttozu desteği vererek piyasayı regüle etmeye çalışıyordu. Ancak şu sıralar süttozu ihracatında sorunlar bulunuyor. Çünkü AB’nin kotaları kaldırması, Rusya ambargosu, ekonomik kriz, savaşlar gibi her türlü olumsuzluk bir araya geldi ve bunun üzerine bazı şirketler süttozunun ton fiyatını 1200 dolara kadar düşürdüler. Düşünebiliyor musunuz devlet 1500 dolar destek veriyor, bu şirketler desteğin altındaki bir fiyatla bunu satmaya çalışıyorlar. Tabii bu durumda yabancıların Türk süttozuna olan güvenleri de sarsılıyor. 

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından son zamanlarda gelen haberler, bakanlığın müdahale konusunda politika değişikliğine gittiğini gösteriyor. 

Görünen o ki, çiğ süt alımlarında aracıları ortadan kaldırmak, haksız kazancı ve süt veren hayvanların kesilmesini önlemek isteyen Bakanlık, Et ve Süt Kurumu (ESK) aracılığıyla süt piyasasına müdahale edecek. En az 2 ay yapılması beklenen müdahale alımları, arz fazlası sütü kapsayacak. Artık sadece ESK kaynaklı süt tozlarına destek verilecek.

ESK, çiğ sütün litresini, Ulusal Süt Konseyi’nde üretici ve sanayicinin ortak kararıyla belirlenen rakam olan 1.15 liradan alacak ve süttozuna işleyecek.  ESK, üreticiden gelen çiğ sütü, süt tozuna dönüştürdükten sonra sanayicilere kendisi pazarlayacak. Ancak süt tozu üretimi kapasitesi yetersiz olan ESK, süt toplama ve süt tozu üretimi konusunda özel şirketlerle anlaşma yapacak. 

Müdahale alımlarının, kısa süre içinde batı ve güney bölgelerinden başlaması bekleniyor.

Bence de bir an öncede başlamalı.