Tarım İşletmelerinde İş Kazalarını Önlemeye Yönelik Başlıca Önlemler Nelerdir?

İşçi, başkasının yararına bedenini, beyin gücünü veya el becerisini kullanarak ücretle çalışan kimsedir.

İşçi, başkasının yararına bedenini, beyin gücünü veya el becerisini kullanarak ücretle çalışan kimsedir (TDK, 2016). İş kazası ise çalışanı bedenen veya ruhen engelli hale getiren olaydır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda iş kazası ayrıntılı olarak şu şekilde tanımlanmıştır:

4857 Sayılı İş Kanuna göre “Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi, işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren” denmektedir (İş Kanunu, 2003). Ülkemizde tarım sektöründe çalışanlar, ücret karşılığı bir işverenin yanında çalışanlar ile kendi adına ve hesabına tarımsal faaliyetlerde çalışan üreticilerden oluşmaktadır. Temel iş gücü göstergelerine göre Türkiye’de yaklaşık 29,6 milyon işgücünün 26,6 milyonu istihdam edilmekte, istihdam edilenlerin 5,4 milyonu tarım sektöründe çalışmaktadır (TÜİK, 2016). Diğer bir deyişle Türkiye’de istihdam edilenlerin yaklaşık %20’si tarım sektöründedir. Tarımda çalışanların oranının yüksek olduğu ve tarımın hayvansal üretim, bitkisel üretim gibi yoğun emek gerektiren üretim şekillerini kapsadığı bilinmektedir. Ülkemizde, emek kullanımı ve üretimin yoğun olduğu tarım sektöründe, iş kazalarının yüksek olduğu da bir diğer gerçektir. Sektörlere göre işe bağlı sağlık sorununa maruz kalanların oranının en yüksek olduğu sektör %5,5 ile madencilik ve taş ocakçılığı sektörüdür. Bu oran, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründe %2 civarındadır. Tarım sektöründe iş kazası geçirenlerin oranı,  Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre %2 civarında (TÜİK, 2014) gözükse de tarımda kayıt dışı çalışmanın ve mevsimlik işçi çalıştırılmasının yüksek olduğu düşünüldüğünde iş kazası ve sağlık sorununa maruz kalan çalışan oranının daha yüksek olacağı açıktır.    

Günümüzde işletme yönetimleri için iş kazaları önemli sorunlardan biri haline gelmiştir. İş kazalarına yönelik tedbirlerin alınması ve kontrolü yasalarla her ne kadar işverenlerin sorumluluğunda olsa da işçilerin de uyması ve uygulaması gereken kurallar ve görevler vardır. Tarım sektöründe çalışan işçilerin, iş kazalarına maruz kalmaması için aşağıdaki uygulamalara dikkat edilmesinde yarar vardır:

Tarım işletmelerinde iş kazalarını önlemeye yönelik dikkat edilmesi gereken konular, genel olarak ele alınmıştır. Ancak işletmelerin faaliyetleri ve özelliklerine göre her işletmenin kendi iş güvenliği risk analizi çalışmasını yapması uygun olacaktır. İşletmelerde risk analizlerinin yapılması ve uygulamasına ilişkin sorumluluk, başta işletme yöneticileri ve işverenlerdedir. İşçiler ise uygulamaya dönük sorumluklarını yerine getirmelidir. Sonuç olarak tarım işletmelerinde görülen çoğu iş kazasının, basit önlemlerle önlenebileceği unutulmamalıdır. 

 

Kaynaklar

TDK (2016). Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts &arama=kelime&guid=TDK.GTS.56f91ce5577294.76562737, (02.03.2016).

İş Kanunu (2003). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf, (02.03.2016).

TÜİK (2014). İş Kazları ve İşe Bağlı Sağlık Problemleri Araştırma Sonuçları, http://www.tuik.gov.tr/jsp/duyuru/upload/yayinrapor/2013_ISKAZALARI_VE_SAGLIK_PROBLEMLERI_RAPORU.pdf, (13.03.2016). 

TÜİK (2016). İşgücü İstatistikleri Haber Bülteni, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007, (23.03.2016).

Harran Üniversitesi Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi(2014), GAP Tarımda Çalışanların Sağlığı ve Güvenliği Eylem Planı 2014, Şanlıurfa, Türkiye, http://ilan.harran.edu.tr/2014/gap_tarim_sagligi_arastirmasi_ve_eylem_plani.pdf, (02.03.2016).

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (2006). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf, (03.03.2016).