Buyurun Size Bir Yerelde Kalkınma Hikâyesi

Mayıs ayında bir yazı yazmıştım Apelasyon için:  “Neden Sizinki de Lavantalı Turistik Köy Olmasın?” Lavantalı bir turistik köy var, baÅŸardılar; “Lavanta Kokulu Köy”  Türkiye’nin Provence’iı  Isparta Keçiborlu’nun Kuyucak Köyü. Cesur, akıllı ve vizyon sahibi insanlar el atmış, devlet de destek vermiÅŸ, almış başını gidiyor.
 
Kuyucak Köyü’nde lavanta eski bir üretim, turizm yeni. 1970’den beri köyde lavanta yetiÅŸtiriyorlar, gül de var, zambak dedikleri irisler de yakında artacak.  Köye televizyon çekimleri için gittik ve iÅŸte dedim, budur.  Önce arabayı nereye koyacağımızı ÅŸaşırdık çünkü her yer dolu. Tur otobüsünün biri geliyor, biri gidiyor, arabalar yer bulmak için köyün içinde, herkes lavantalı sokaklarda gezip bir ÅŸeyler satın almak istiyor. Bir de foto safari için gelenler var, gelin damatlar dolu tarlalarda.
   
Köylü aslında ÅŸaÅŸkın, turizm onlar için çok yeni, henüz ikinci yılları, organize deÄŸiller ama çok hevesliler yozlaÅŸmamış, temiz gönüllü çalışkan insanlar. Umarım böyle de kalırlar. Köy ÅŸirin bir Anadolu Köyü, eski evleri de çok güzel. Yenileme çabasıyla da bozulmayacak. Bakanlık burada bir örnek köy inÅŸa etmeye karar vermiÅŸ, köylüyü buraya taşıyıp eski köy evlerini restore edip turistik amaçla kullanacaklar. Böylece ortaya sakil bir mimariyle yapılmış pansiyonlar, marketler, kafeler çıkmayacak. Åžuanda köyün yatak kapasitesi 30 civarında.
 
Pansiyonculuk çok yeni, henüz üç aile ev pansiyonculuÄŸuna baÅŸlamış. Onlar da dolu. Yol kıyısındaki tezgâhlarda lavantadan taç yapan küçük kızlar, teyzeler, nineler var; taçlar çiçek yoÄŸunluÄŸuna göre 3-5 TL. Lavantanın demeti de 1-3 TL, yani taç yapmak ürüne katma deÄŸer saÄŸlıyor. Demetle lavanta alan az, ama herkes taç alıyor ikiÅŸer üçer tane.  Kapı çelenkleri de var, pek güzeller. Mis kokulu keseleri de hanımlar evde yapmış.
   
Akıllı bir giriÅŸimci kafe yapmış, üç odalı pansiyonu var kendi eski evinden bozma, lavantalı kahve ve lavanta çayı servis ediyor. Isparta’da bir yerel dondurmacıyla anlaşıp lavantalı dondurma ürettiyor köy halkı. Pek de leziz. Lavanta sabunu da var ev yapımı, mis kokulu. Güvendikleri yerli imalat kolonya, krem, vs. de satıyorlar. Lavanta reçelini deniyorlar, tarif tutturmaya çalışıyorlar ve biri yapmış, pek de güzel olmuÅŸ. Lavanta balını da mutlaka alıp denemelisiniz.
  
Muhtar Mehmet Aydemir’e hayran kaldım, emekli coÄŸrafya öÄŸretmeni. Emekli olunca köyüne dönmüÅŸ ve önce köye su getirerek baÅŸlamış iÅŸe. Geçen sene “Lavanta Kokulu Köy Kadın GiriÅŸimciler Kooperatifi” muhtarın çabasıyla kurulmuÅŸ. Üyeleri imece çalışıyor. Köyün hemen başında bir bahçeleri var, burada gözleme, çay, kahve ve yemek satıyorlar. Kışın akÅŸamları herkes evinden kuru lavanta çiçeÄŸi getiriyormuÅŸ ve birlikte kese, lavanta bebeÄŸi, vs üretimi yapıyorlarmış kooperatifte satılsın diye. Servisi de kendileri yapıyor ancak iÅŸler geliÅŸip, kendi ÅŸahsi mekânlarını da açmaya baÅŸlayınca sıkışmışlar, köyün gençleri yardıma geliyor bu kez. Muhtarın kızı ve torunu servis yapıyordu. Kızı Rabia Hanım köye dönüÅŸ projesi kapsamında devletten destek almış ve arıcılığa baÅŸlamış.
  

 

Kooperatifin hemen çapraz karşısında Kara Kazan diye dökük bir tabela var, burada da ev tipi bir imbikle lavanta damıtıyor Fahri Bey. Torunları etrafında cıvıl cıvıl. Fahri Bey lavanta yağı ve suyu satıyor, kendi kazanında çıkma, tazecik. Mevsiminde doÄŸadan kekik de toplayıp kazanında yağını çıkarıyor. Lavanta yağı, kekik yağı, gülyağı, hepsini gelen turistlere perakende satıyormuÅŸ. "Her ürüne geçerken kazanımı çok güzel temizlemezsem yaÄŸ bozulur, kokular karışır" diye de bilgi veriyor. Köy içinde bir kazan daha var, cami arkasında Baysal Bey’in pansiyonunun içinde.  Ortalık mis kokuyor.
 

 

Kuyucak,  Gelecek Turizmde Sürdürülebilir Turizm Destek Fonu'ndan  “Lavanta Kokulu Köy” projesiyle destek almış. Proje lideri ise genç bir ziraat mühendisi, Ali Bey.  Ä°ÅŸi öyle sahiplenmiÅŸ ki, kooperatifin standında satışa yetiÅŸemeyen kadınlara yardım ediyor. Her türlü teÅŸekkürü de hak ediyor.
  
Bütün köylü turizmi ve köye gelen misafirleri benimsemiÅŸ, karayolları ikide bir köyün yönlendirme tabelalarını kaldırıyormuÅŸ, yolu bulamadık diye telefon eden olursa,  köyden kim müsaitse kavÅŸaÄŸa misafirleri karşılamaya gidiyormuÅŸ.

Gelelim eksikliklere, öncelikle sezonu uzatmak gerek yoksa bir aya sıkışıyorlar. Oysa ellerinde imkân var. Ä°lk önce zambak tarlaları çiçeÄŸe geliyor, arkasından gül, bu arada lavantalar goncada. 20 gün kadar sonra o da geliyor. Kısaca sezonu 4-5 aya çıkarabilirler. Sadece lavanta kokulu deÄŸil, mis kokulu köy olup diÄŸer parfüm bitkilerini de turizm sezonuna katabilirler.
  
Burada yetiÅŸen lavantalar hakiki lavanta deÄŸil, lavandin, melez bir lavanta. Provence’taki gibi hakiki lavantalardan da tarlalar kurarlarsa manzara çok daha güzel olacak.  Onlar daha erken çiçek açıyor, sıra üzeri ve sıra arası sık, bu yüzden görseli daha güzel ve coÅŸkun. Parfüm endüstrisi de gıda endüstrisi de tercih ediyor. Birkaç kiÅŸiye bahsettim ama bildik yöntemleri deÄŸiÅŸtirmeye ayak direyen bir yapıları var, olsun biz ziraat mühendisleri buna alışığız. DoÄŸru bildiÄŸimizi söyleriz.

Köylülere mutlaka bir doÄŸal kozmetik eÄŸitimi verilmeli. Orada belki de kendi yaptıkları kolonyaları, vücut yaÄŸlarını, saç bakım yaÄŸlarını satmalılar. Lavantalı zeytinyağı eklem aÄŸrılarını geçiriyor. Nasıl kantaron yağı, kekik yağı köylerde satılıyorsa  lavantalı yaÄŸları, vs. yapmayı  öÄŸrenseler pazara sunacakları ürün çeÅŸitleri artar.
 
Lavantalı gıdaların yapımını da denemeliler. Lavanta, ÅŸekerli gıdalara yaraşıyor. Bunu konuÅŸtuÄŸumuzda tarif denediklerini söylediler ama keskin olduÄŸundan bahsettiler. Keskin, çünkü ellerindeki lavandin, onun da içinde kâfuru yüksek. Oysa gıdaya uygun olanlar lavenderler, yani hakiki lavantalar.  Sözümü dinleyip üretim alanlarını bu ÅŸekilde de geniÅŸletirlerse gıdada da kullanılacak bir lavantaları olacak.

Kaynak: milliyet.com.tr

Bu yazım yayınlandığında lavanta hasadı baÅŸlamış olacak, Kuyucak’taki ÅŸahane manzarayı göremeyeceksiniz ama ürünler hala orada, pansiyonlar, kahvaltıcılar. Üstelik muhtar söyledi yakındaki yayla köyünde lavantalar geç hasat ediliyormuÅŸ. Kısaca sadece bir köye gittiÄŸinizi düÅŸünmeyin, burası lavanta diyarı. Bir yerde tarlaları görürsünüz diÄŸerinde kalır yer içer alışveriÅŸ yaparsınız.

Yerelde kalkınmanın çok güzel bir örneÄŸi olan Lavanta Kokulu Köy Kuyucak sizlere de ışık tutsun. Mayıs ayındaki yazımı da bir daha okuyun, sonra siz karar verin.

Görseller:

Yazara aittir.