Su Üstüne Yazı Yazmak-1
İnsanın binlerce yıldır dikkatini çeken halkalı gezegen Satürn’ün halklarının yüksek oranda su buharı ve buz içerdiğini biliyoruz.
İnsanın binlerce yıldır dikkatini çeken halkalı gezegen Satürn’ün halklarının yüksek oranda su buharı ve buz içerdiğini biliyoruz. Satürn’ün halkaları kadar devasa boyutlardaki uyduları da dikkat çekicidir. Bu uyduların en büyüğü olan Titan’da sıvı halde su bulunmamaktadır. Yazımıza sıvı halde su içermeyen bir gezegenle başlamamızın nedeni bu gezegende hayat olduğuna dair kanıtlar bulunması. “Ne alaka? İşte su olmadan da hayat olabiliyormuş!” diye düşünebilirsiniz. Haklısınız… Ama Titan Dünya’dan güneşe 1,2 milyar kilometreden daha uzak. Bunun anlamı ne? Ama şimdi ilk paragrafta bunu açıklarsak yazıyı nasıl okutacağız?
Bilim insanları ortalama -1700C yüzey sıcaklığı olan Titan’ın yüzeyinde akarsu, göl ve denizler oluştuğunu, zaman zaman da yağışların görüldüğünü belirtmiştir. Suyun donmuş halde bulunduğu Titan’da kaynama derecesi --1610C olan metanın sıvı halde bulunması uydu yüzeyinde Dünya’ya benzer bir ortamın oluşmasını sağlamıştır. ‘Bu benzerlik yaşam için uygun koşulları ortaya çıkarır mı?’ sorusunun yanıtını araştıranların beklentilerini karşılayan gelişmeler ardı adına gelmektedir. (McKay, Smith, 2005)
Titan uzun süredir deyim yerinde olsa da, olmasa da mercek altındaydı. Sıvı metanın varlığının, Titan adlı uyduda bir yaşam formu oluşması için elverişli ortamı yarattığına dair bulguların sürekli ortaya konduğunu söyleyebiliriz. Gelen bulgular Titan’da canlıların ortaya çıkmış olması ihtimalini derinleştiriyordu. Ancak doğrudan bir bulgu olmadığı sürece bu durumun varsayım olmaktan öteye geçmesi pek de mümkün değildi. 1.275,8 küsür milyon kilometre uzaklıktayken muhtemelen sıvı metan içerisinde hayatın varlığına ilişkin kesin bir kanıt bulunması imkânsız olmalı.
NASA tarafından geliştirilen sondaj aracı Cassini-Huygens’in yolculuğunun önemli bir durağı olan Satürn’deki mesaisinin büyük bir kısmı Titan üzerinde gerçekleşti. Cassini-Huygens’in Titan üzerinde yaptığı kayıtlar ve aldığı örnekler incelendiğinde ortalama -1700C’de var olabilen bir hayatın mümkün olduğu kanıtlamış durumda. Bahsettiğimiz ilkel yaşam formları, muhtemelen henüz sinir ve kas benzeri yapıları dahi geliştirememiş canlılar. (Cook, Weselby, 2010)
Dünya’ya bir şey olursa Titan’a gitme fikri ise hiç akılcı gelmiyor bana. Her ne kadar sıvı metan çok bulunsa da yakıt olarak kullanmak için büyük miktarda enerji gerekli. Hoş 170oC havayı ısıtmak da epey zaman alır zaten. Hani canlılar var ama besin olarak tüketilebilmeleri için birkaç yüz bin yıllık daha evrim geçirmeleri gerekecektir. Yemek birkaç saat geç kalınca kan şekeri düşen, huysuzlaşan insanın birkaç yüz bin yıl beklediğini düşünemiyorum zaten. Elimizdeki Dünya’ya sahip çıkmak, onu yaşanmayacak hale getirmemek daha akılcı ve kolay olacaktır diyerek geyiği, pardon sözü bağlamış olayım.
Su hayat için bu kadar önemliyse, suyun olmadığı bir yerde hayat nasıl ortaya çıkıyor? Bizim için neden su bu kadar önemli?
