Akıllı Hayvancılık Teknolojileri

Yazar : Damla AZİZ

Dergi : 2022 04 / Sayı: 101

Konu : Hayvancılık

Son dönemlerde hayvanların uygun olmayan refah koşullarında yetiştirilmesi ile ilgili farkındalığın artışı yeni ve modern hayvancılık uygulamalarına olan eğilimi de arttırdı. Bu eğilimi ise Akıllı Hayvancılık Teknolojileri kavramını doğurdu.

Yazar: Damla Aziz

Son dönemlerde hayvanların uygun olmayan refah koşullarında yetiştirilmesi ile ilgili farkındalığın artışı yeni ve modern hayvancılık uygulamalarına olan eğilimi de arttırdı. Modern hayvancılık uygulamaları ile bilgisayar ve elektronik tabanlı verinin bir araya getirilmesi, elektronik kimlikler, otomatik yemleme sistemleri, süt verimi ve kalitesinin ölçüldüğü sistemler, otomatik tartım sistemleri, aktivite ölçerler, akıllı suluklar, hayvan görüntü analiz sistemleri, hayvanların sıcaklık ölçüm sistemleri, süt sağımı için robotlar hayvansal üretimde kullanılarak hayvan refahı konusunda üreticiye büyük avantaj sağlamaktadır. Çiftlik hayvanları sabit yerlerde kalmadığından, hayvanların manuel olarak denetlenmesi zaman alan ve zorlu bir işlemdir. Özellikle büyükbaş hayvanlarda, kızgınlık döneminde hormonal artışlara bağlı olarak hayvan hareketliliğinde artışlar görülmektedir. Bu bağlamda hareket ve konum takibi ile yetişme ortamlarındaki sıcaklık, nem gibi parametreleri de belirleyerek hayvan davranışlarına etkisi ve hastalık tespitini takip etmek için de farklı sensörler kullanılmaktadır.

Özellikle hayvan refahının sağlanmasında uygun besleme ve bakım kritik öneme sahiptir. Çiftlik hayvanları ile ilgili yapılan çoğu araştırmada hayvanlar ve insanlar arasındaki ilişkiler hayvanın verimliliğini, üretkenliğini ve refahını iyi yönde etkiliyor. İnsanlar son zamanlarda hayvan refahını göz önünde bulundururken bunun sağlanması için modern hayvancılık uygulamalarına da yer veriyor.

Modern bilgi teknolojileri hayvansal uygulamalarda bilginin saklanması ve iletilmesi için önemli. Yetiştiricilikte günlük yapılan işler basittir ancak, hayvan sayısı artışı ile birlikte hata payı ve işin zorluğu artar. Bu durumlarda kolaylık sağlanması için mekanizasyon ve otomasyon sistemleri teknoloji firmaları tarafından yetiştiricilere sunulmaktadır.

Popüler modern hayvancılık uygulamalarından birkaçı;

1. Elektronik Tanımlama

Hayvanların tanımlanması için plastik küpeler, elektronik kulak küpesi, mikroçip, bolus veya bileklik gibi tanımlama araçlar sunulmaktadır. RFID (Radyo Frekans Kimlik Tanımlama) taşıyıcı çipler aracılığı ile kulak küpesinde yer alan kulak numarası ilişkilendirilerek hayvanlara ait olan bilgi veri tabanı oluşturulmaktadır. Bu veri tabanında hayvanlarla ait cinsiyet, yaş, anne ve baba kulak no, geçirmiş olduğu hastalıklar gibi bilgiler saklanabilmektedir. Elektronik okuyucu etiketi otomatik olarak algılar ve böylece hayvanı tanımlayarak bilgileri gerekli alana kaydeder. Zamanla, bir hayvanın geçmiş bilgileri hızlı, rahat ve kolay bir şekilde izlenerek kaydedilmiş olur.

Şekil 1. Elektronik kulak numaraları, enjekte edilebilen transponderler ve retikuluma bırakılan boluslar

2. Görüntü İşleme Sistemleri

Görüntü İşleme Sistemleri’ne (GİS) hayvancılık alanında, daha çok üretim dönemi, yem tüketimi ve sağlık kontrolleri, büyüme ve gelişmenin denetlenmesi, morfolojik özelliklerin belirlenmesi gibi konularda ağırlık verilmiştir. Görüntü işleme sistemlerinin kullanımı ile beraber hayvanların vücut ölçüleri ve canlı ağırlığının yanı sıra, şeklinin incelenmesi yoluyla vücut gelişimi ve büyümenin saptanması mümkündür. Ayrıca hayvancılıkta drone gibi insansız hava araçları kullanımı ile görüntüleme teknolojilerinden faydalanarak sürü kontrol etme, hayvanların kimliklerini tespit etme, gün boyunca yeme içme davranışları ve yem miktarını izleme, sağlıklı bir mera yönetimi ile birlikte yeni stratejiler geliştirme gibi faaliyetler gerçekleştirilebilmektedir.

Şekil 2. GİS

3. Sürü Yönetim Yazılımları

Sürü yönetim yazılımı, sistemin direk olarak ölçtüğü bilgilerin yanı sıra, her bireye ait ilgili kullanıcı tarafından girilen bilgileri de veri tabanında depolamaktadır. Bunlar hayvanın kimlik bilgileri, soy kütüğü bilgileri, hayvanların sağım, yemleme, kızgınlık, tohumlama, buzağılama ve sağlık kontrol sonuçları, teşhis edilen hastalıklar ve uygulanan tedavilere ilişkin bilgileri kapsamaktadır. Bu konu ile ilgili yurtdışında fazla sayıda hayvancılık işletmeleri için sürü yönetim programları olmasına karşın Türkiye’de çok az sayıda ticari yazılım bulunmaktadır. Tartım, yem tüketimi aşı ve ilaç uygulamalarına ait veriler grafiklerle incelenebilmekte ve kullanıcıya sunulabilmektedir. Depolanan bu bilgilerin değerlendirilmesi ile sürünün performansı ve sağlık durumu takip edilebilmekte ve gerekli müdahaleler zamanında uygulanmaktadır.

Şekil 3. Sürü Yönetim Yazılımları

Modern hayvancılık uygulamalarının gündeme gelmesi ile birlikte iyileşen refah koşulları göz önünde bulundurulduğunda bu sistemlerin büyük avantajları olduğu önemli derecede saptanmıştır. Modern uygulamalar ile hem işletmedeki hayvanların hem de işletme sahibinin yaşam kalitesi artmaktadır. Teknolojilerin kullanılmasıyla birlikte yönetim sistemleri iyileştirilmiş, kayıplar azaltılmış ve hayvancılık işletmelerinde sürdürülebilirlik sağlanarak bu hayvanların refahı üst seviyelere ulaşmıştır. Uygulamalar ile hızlı bir şekilde işlem yapılması ve anında harekete geçilebilmesi çok önemli bir avantaj haline gelmiştir. İşletme içerisinde mevcut olan hayvanların anlık bilgilerine ulaşmak, kararlarda kullanmak anında müdahale ve kayıpların önlenmesinde son derece kritik bir durumdur. Sonuç olarak büyükbaş ve küçükbaş hayvan refahı değerlendirmesinin geçerli ve güvenilir olabilmesi için kullanılacak metodun ve uygulanacak yöntemin, sağlık ve uygun davranış göstergelerini birlikte içermesi gerekmektedir. Bu koşulların da sağlanabilmesi için modern hayvancılık uygulamalarına başvurulması yönünde olumlu görüşler giderek artmaktadır.

Kaynaklar:

Altınçekiç, Ş. Ö., & Koyuncu, M., 2012. Çiftlik hayvanlarında refahın iyileştirilmesinde yetiştiricinin rolü. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(1), 131-142.
Bergfeld, U., & Bergfeld, U., 2006. Precision Dairy Farming–ein Schlagwort oder Basis zukunftsfähiger Milchproduktion.
Bozkurt, Z., 2016. Çiftlik Düzeyinde Hayvan Refahı Değerlendirmesi İçin Bilimsel Yaklaşımlar. Kocatepe Veterinary Journal, 9(3), 236-246.
Helgren, J.M., Reinemann, D. J. 2003. Survey of Milk Ouality on United States Dairy Farms Utilizing Automatic Milking Systems. ASAE Annual International Meeting Technical Paper. No. 033016. 27-30 July 2003, Nevada. USA.
Kırca, L. 2019. Hayvancılıkta Drone Kullanımı [https://www.populertarim.com/hayvanciliktadrone-kullanimi]
Nääs, I.A, Victor C.C., Daniella J.M. and Mario M., 2006. Section 5.9 Precision Livestock Production, pp.313-325 of Chapter 5 Precision Agriculture. CIGR Handbook of Agricultural Engineering Volume VI Information Technology
Tömek, B. 2007. Süt sığırcılığında sürü yönetimi alanında kullanılan çağdaş teknoloji uygulamalarıüzerine bir değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniv. Fen Bil. Enst. Bornova-İzmir
Viazzi, S., Bahr, C., Van Hertem, T., Schlageter Tello, A., Romanini, C.E.B., Halachmi, I., 2014. Comparison of a three-dimensional and two-dimensional camera system for automated measurement of back posture in dairy cows. Computers and Electronics in Agriculture, 100(1), 139-147.

Görseller:

Taşkın T. Akbas Y. Koyuncu M. Koşum N. (Importance and Using Possibilities of Electronic Identification Systems in Small Ruminant Production) 2016
Andrewa,b W. , Gaoa J., Mullanb S. , Campbella N. , Dowseyb,c A. ,∗, Burghardta T. Visual Identification of Individual Holstein-Friesian Cattle via Deep Metric Learning, 2020
Met-Farm, Erişim Tarihi:25.03.2022