Tarım 5.0’a Nasıl Bakmalıyız?

Yazar : Edanur FIRAT
Konu : Tarım

Tarım 5.0 kavramı, çiftliklerin hassas tarım ilkelerini takip ettiğini ancak bu süreci daha da ilerleterek otonom karar destek sistemleri ile insansız operasyonları içeren ekipmanları kullandığını ima etse de bir dizi başka stratejiyle birlikte sunulmak mecburiyetindedir.

Yazar: Edanur Fırat
 
Tarım tarihi boyunca yaşanan olumlu gelişmelere karşın kritik düzeyde önem arz eden sorunlar hala mevcut. Bugün gıda ve çiftçilik, dünyanın sera gazı emisyonlarının yaklaşık %30'unu oluşturuyor. En büyük tatlı su kullanımı oranı da tarım sektöründe. Kendimizi besleme şeklimiz, biyoçeşitlilik kaybının önemli sebeplerinden biri. Mevcut gıda ve tarım sistemleri gezegen sağlığını etkiliyor. İnsanlık, gıda sistemlerinin, yaşam için bağlı olduğumuz ekosistemleri bozmamamız zorunluluğu ile yeterince sağlıklı ve uygun fiyatlı gıda üretme ihtiyacını uzlaştırması gereken bir noktaya geldi. 

Geleceği beslemenin zorluğu, genellikle nüfus artışının küresel zemini ve daha fazla kaynak talep eden tüketicilerin artan sayısı karşısında gittikçe zorlaşıyor. Bu faktörler, çiftçiliğin 2050 yılına kadar %70 daha üretken hale gelmesi gerektiğini gösteriyor. Bu zorlu görevde başarısız olursak, uzmanlar büyük sosyal ve politik sorunların yaklaşacağını tahmin ediyor. The Economist, gelecek nesilde 10.000 yıl önceki ilk tarım devriminden bu yana toplamda tüm çiftçilerin ürettiğinden daha fazla gıda üretilmesi gerektiğini öne sürdü.

Tarım sektörü, Tarım 4.0 ile hassas tarım yöntemlerini kullanarak iklim krizine bağlı değişen arazi koşullarına da bağlı olarak verimliliği ve karlılık düzeyini geçmesini sağlayacağı, umut verici görünen yeni teknolojilerin yönlendirdiği bir dönüşüm geçirdi ve bu süreç devam etmekte. Dijital Tarım Devrimi, özellikle pazarlara erişme ve düşük maliyetli araçlara odaklanmak, dünyanın bazı bölgelerinde gıda güvenliğini teşvik etmek gibi faktörler adına olumlu gelişmeler yaşanmasına vesile oldu. Tarım 5.0 kavramı da, çiftliklerin hassas tarım ilkelerini takip ettiğini ancak bu süreci daha da ilerleterek otonom karar destek sistemleri ile insansız operasyonları içeren ekipmanları kullandığını ima etse de Tarım 4.0’da olduğu gibi, Tarım 5.0'a yönelik yalnızca teknolojiye dayalı bir bakış açısı, gıda ve çiftçilik sistemlerinin sosyal ve politik yönlerini ele almak için aynı derecede önemli bir dizi başka stratejiyle birlikte sunulmak mecburiyetindedir.

2015 yılında dünya tarımsal üretimi ve ürün verimi azaldı. Bu sorunların üstesinden gelmek ve artan yüksek verim talebini karşılamak için tarımsal robotik kavramı tanıtıldı. Robotik yenilikler küresel tarım ve üretim pazarına destek veriyor, tarım robotları çiftçilere kıyasla tarla işlerini daha verimli bir şekilde tamamlayabiliyor ancak bu teknolojiler, çoğu çiftçi için, özellikle de küçük çiftlikleri olanlar için hala çok pahalı çünkü ölçek ekonomisi küçük bireysel çiftlikleri maliyetine göre daha az kârlı hale getiriyor. 

Aynı şekilde, çiftlik hayvanlarının çevresel etkilerini yansıtmak da önemlidir. Özellikle büyükbaş hayvancılık faaliyetlerinde su tüketimi iklim krizi ile mücadele sürecinde büyük önem arz etse de hayvancılık, sürdürülebilir tarımsal ekosistemlerin hayati bir bileşenidir. Otlayan hayvanlar değerli mera yaşam alanlarını korur ve besin döngüsü için hayati önem taşır. Hayvancılık, çoğu dünyanın yoksulları arasında yer alan yaklaşık bir milyar insanın geçim kaynağının da önemli bir bileşenidir. Bu nedenle, sürdürülebilir küresel gıda sistemlerinin gerekli bir bileşeni olarak hayvancılığın uygun rolünü daha iyi anlamamız ve bu anlayışları hem politika yapıcılara hem de tüketicilere iletmek için teknoloji odaklı stratejilere daha fazla odaklanmamız gerekiyor.

Tarımsal yönetim sistemleri, çiftlik verilerini, sonuçların her bir çiftlik için özelleştirilmiş çözümlere yönelik olacak şekilde düzenleneceği şekilde işleyebilir. Çiftçiler için dijital çözümler biçimindeki bu yardım, Tarım 5.0 fikrini başlatmak için güçleri robotik ve yapay zeka ile birleştiriyor. Bu tarım devriminin bilim ve teknolojiyi sosyal eşitlik ve sürdürülebilirlik ile daha iyi harmanlaması gerek. Tarım 5.0'dan en iyi şekilde yararlanmak için, kullanıcılara, ideal olarak modern teknolojileri öğrenmeye ve tarıma uygulamaya istekli genç çiftçilere ve gelecek nesiller için bir yenilenme sağlanmasına yönelik derin eğitimlerin verilmesi gerekmektedir. 21. yüzyılda gıda üretimine yönelik zorluklarla yüzleşmek için veriye dayalı yönetimin tüm gücünü gösterebilen modern ve sürdürülebilir bir tarıma doğru ilerlemek için doğru zaman gibi görünüyor. Tarım 5.0'a geçişte, tarım robotlarının daha akıllı nesil tarım makineleri olarak kabul edilmesi durumunda, arazi ekipmanı üreticileri kilit bir rol oynayacaktır.

Teknoloji üretimi artırırken çevresel olarak sürdürülebilir hale getirmesini sağlaması gereken yeni bir tarım devrimini de gerektiriyor. Bu yeni devrim, önceki tarım devrimlerinden farklı olarak, üreticilerin ürünleri pazara sunma şeklini yeniden şekillendirmeli ve tüketici beslenmesini değiştirecek yıkıcı teknolojileri içermeli. İnsanlığın gıda ve tarım sistemleri konusunda acilen disiplinler arası ve uygulamalı araştırma ve senteze ihtiyacı var. Aynı şekilde, gıdaları şu anda uygulanandan daha ekonomik ve ekolojik olarak verimli şekilde üretip, iklim odaklı akıllı tarım stratejilerine uygun şekilde dağıtmamızı sağlamak için bu anlayışları kültürel, ekonomik ve politik olarak uygun şekillerde kullanmamız gerekiyor.
 
 
Kaynaklar:
  1. Fraser, E. D., & Campbell, M. (2019). Agriculture 5.0: reconciling production with planetary health. One Earth, 1(3), 278-280.
  2. Martos, V., Ahmad, A., Cartujo, P., & Ordoñez, J. (2021). Ensuring agricultural sustainability through remote sensing in the era of agriculture 5.0. Applied Sciences, 11(13), 5911.
  3. Baryshnikova, N., Altukhov, P., Naidenova, N., & Shkryabina, A. (2022). Ensuring Global Food Security: Transforming Approaches in the Context of Agriculture 5.0. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 988, No. 3, p. 032024). IOP Publishing.
Görseller:
  1. Researchgate.net, Erişim tarihi: 25.03.2021