Senin Karbonun Kaç?
Yazar :
Cihan Devrim AVUNDUK
Dergi : 2022 06 / Sayı: 103
Konu :
Doğa ve Çevre
Bu gerçeği öngören, öngörmekle kalmayıp, “daha iyi bir gelecek” için; endişe duyanların, endişelenmenin çare olmadığını bilerek ellerini taşının altına koyanların dillerinden düşmeyen terimlerin başında geliyor: Karbon Ayak İzi.
Yazar: Cihan Devrim Avunduk
Gelecek de bir gün gelecek!
Bu gerçeği öngören, öngörmekle kalmayıp, “daha iyi bir gelecek” için; endişe duyanların, endişelenmenin çare olmadığını bilerek ellerini taşının altına koyanların dillerinden düşmeyen terimlerin başında geliyor: Karbon Ayak İzi.
Peki nedir bu “karbon ayak izi”?İnsan faaliyetlerinin sonucu olarak salınan, küresel ısınmanın başlıca sorumlusu olarak gösterilen ve karbondioksit cinsinden ölçülen sera gazlarının çevreye verdiği zararın ölçüsüdür.
Karbondioksit ve diğer sera gazları atmosferimizde her zaman bulunmuş ve tıpkı sera gibi ısıyı içerde tutarak dünyayı yaşanabilir kılmıştır. Endüstriyelleşme ile bu gazların atmosferdeki miktarı artmış, küresel ortalama sıcaklık daha çok ısının tutulması ile yükselmiştir. Bunun sonucu da karşımıza iklim değişikliği olarak çıkmaktadır. Bizler her gün yaptığımız aktiviteler ile bu sera gazlarının salımına neden olmakta ve dünyayı etkilemekteyiz.
Bu etki bizim karbon ayak izimizdir.
Kimi zaman bu karbon salımımız çok açık bir şekilde görülür, işe giderken araçlarımızın egzoz borusundan çıkan gazlarda olduğu gibi. Kimi zaman ise durum bu kadar belirgin değildir. Örneğin marketten satın aldığımız ürünlerin üretiminden nakliyesine kadar olan süreçteki çıkan emisyonlar gibi.
Karbon Ayak İzimizi Nasıl Ölçebiliriz?
Karbon ayak izimizi “tam olarak” saptamak mümkün değilse de bu konuda edineceğimiz genel fikir, kişisel olarak iklim üzerindeki olumsuz etkimizi azaltmamıza yardımcı olacaktır. Bireysel hesaplamalar için, internette birçok yerli ve yabancı adres var (*).
Ben ölçtüm.
Yılın en az 9 ayını, Türkiye’nin ilk 'Yavaş Şehri' (Slow City) Seferihisar’da geçiren, zeytin hasat dönemi (yılda bir hafta, bilemedin 10 gün) dışında pazara gidip gelmek dışında pek de araç kullanmayan, yılda en fazla 4-5 kez uçağa binen, evet et seven ve fakat Ege’nin zeytinyağlılarını, otlarını, sofrasında baş tacı eden, oldukça “basit ve minimalist” bir yaşam sürdüren olarak; 2022 “karbondioksit salınım hakkı”mı, Mart ayı sonu itibarıyla fazlasıyla tamamlamış olduğumu gördüm. Anlayacağınız durum – genel anlamda – vahim!
Sizlerin de benzer sonuçlarla karşılacağınızı tahmin etmek zor değil. Ama yine de öneririm; karbon salımınız kaç, ölçün, fikriniz olsun.
Peki ne yapalım?
- Ev içindeki cihazların enerji tüketimini kısıtlayarak başlamalısınız. Enerji sınıfı yüksek, yani az enerji tüketen, cihazları tercih etmelisiniz. Kullanmadığınız ışıkları açık bırakmamalısınız. Çamaşırları biriktirip yıkamalı, duş alırken ya da diş fırçalarken suyu boşuna akıtmamalısınız.
- Bulaşıkları elde yıkamaktan tamamen vazgeçmelisiniz.
- Taşıt kullanımını sınırlandırmalısınız. Paylaşımlı araçlarla seyahat etmek, kısa mesafeler için yürümeyi tercih etmek karbon ayak izini ciddi miktarda azaltır.
- Bugün, çoğumuz için belki bir hayal belki ama yine de demiş olayım; elektrik ve ısınma ihtiyaçlarınızı rüzgar ve güneş enerjisi ile karşılamaya çalışın.
- Satın aldığınız ürünlere dikkat edin. Ürün paketlerini inceleyin ve çok uzak bölgelerden gelen ürünleri tercih etmemeye çalışın.
- Ambalajları tamamen geri dönüştürülebilir ya da zaten geri dönüştürülmüş materyallerden üretilen ürünleri tercih edin.
- Plastik kullanımını minimuma indirin.
- Kırmızı et tüketiminin karbon ayak izindeki etkisi oldukça büyüktür. Mümkün olduğunca tüketimi kısıtlamaya çalışın. Zaten deli fiyat artışları bunu biraz da kolaylaştırıyor.
Bunlar birer örnek. Siz de biraz dikkat ve özenle karbon ayak izini azaltabilirsiniz. Tabii ki doğal olarak her insan karbondioksit üretir ve karbon ayak izini sıfırlamak mümkün değildir. Ama ne kadar “iz” bırakacağınıza siz kendiniz karar verebilirsiniz.
Sağlık, başarı, huzur, lezzet, keyif ve de mümkün olduğunca az karbon salınımlar diliyorum.
(*) http://www.karbonayakizi.com/calculator/calculator.aspx’u öneririm.
