Tarımda İz Bırakanlar - ERNST GÖTSCH

Yazar : Irmak ESKİAR

Dergi : 2023 01 / Sayı: 109

Konu : Doğa ve Çevre

Sintropik tarım, çok benzersiz bir tarım şekli olup aynı zamanda arazi için çok güçlü bir rehabilite ve rejenere etme yöntemidir. Sintropi kavramını tarıma getiren ve sintropik tarım sistemini yaratan bilim adamı ve çiftçi Ernst Götsch’ dür.

Yazar: Irmak Eskiar

Sintropik tarım, çok benzersiz bir tarım şekli olup aynı zamanda arazi için çok güçlü bir rehabilite ve rejenere etme yöntemidir. Girdi bazlı değil, süreç bazlı bir tarım yöntemidir. Çiftçinin ekolojik ardışıklık ve tabakalaşmanın doğal süreçlerini çoğaltmasına ve hızlandırmasına yardımcı olur; her bitkiye gelişimi için ideal koşulları verir; her birini uzayda (tabakalar) ve zamanda (ardışık) tam doğru konumuna yerleştirir; doğanın yaşamı artırmak ve toprağı iyileştirmek için kullandığı stratejileri tekrarlar.

Sintropi kavramını tarıma getiren ve sintropik tarım sistemini yaratan bilim adamı ve çiftçi Ernst Götsch’ dür. Götsch, 1948’de İsviçre’nin Raperswilen kentinde doğmuştur.

Şekil 1. Ernst Götsch

Uzun yıllar önemli bir araştırma enstitüsü olan Zürih’teki Reckenholz Enstitüsü’nde (günümüzde Agroscope) genetik ıslah üzerine çalışmıştır. Aklındaki “Bitkilere dayattığımız kötü koşulları destekleyen genotipler yaratmak yerine, bitkilerin gelişimini destekleyen yetiştirme yöntemleri arasaydık daha iyi sonuçlar elde etmez miydik?” sorusuna enstitüde cevap bulamayınca istifa etmiştir.

1974'te İsviçre ve Almanya'da arazi kiralayarak 5 yıl boyunca hipotezini test eder çalışmalar yapmıştır. 1979'da Götsch, Nikaragua'daki iç savaş sırasında Kosta Rika'daki Volcan de Buenos Aires'teki bir Nikaragualı mülteci barınağında sürdürülebilir tarım yöntemleri ile ilgili eğitimler vermiştir.

1982'de, savaş sona erdikten sonra, Bahia'daki Fugidos da Terra Seca'yı, kereste fabrikasına ürün sağlamak için ağaç kalmayıncaya kadar kesim yapıp meraya dönüştüren bir kereste fabrikası sahibinden satın alan hemşehrisinin daveti üzerine, yeniden ağaçlandırma ve kakao ekimi ile verimsiz toprakları geri kazanma planları hakkında tavsiyelerde bulunmak ve ortak olmak üzere Brezilya'ya gitmiştir. Ailesiyle birlikte projeye ayrılan 480 hektarlık alana taşınmıştır. Hayali yağmur ormanlarında yaşayıp, çiftçilik yaparak kakao ve muz gibi ürünler yetiştirmek olan Göstch’ün bu süreçte, Avrupa'da ve özellikle Kosta Rika'da geliştirdiği yöntemleri deneme ve hayalini yaşama şansı olmuştur.

İleriki yıllarda, Fugidos da Terra Seca'daki ortağının hisselerini satın almış, Brezilya Tarım Bakanlığı’nın “Bu arazide şartların elverişsizliği sebebiyle kakao yetiştirilemez.” demesine rağmen Götsch, arazinin toprağını iyileştirebileceğine ve yeniden bir orman yaratabileceğine inanmıştır. Kuru, ormansızlaştırılmış, yetiştiricilik yapılamayacak kadar sıkıştırılmış ve bozulmuş arazi alanında, toprağı canlandırmak ve daha sonra malç üretebilmek için budamak üzere ağaçlar yetiştirmiş, kakao ana mahsül olmak üzere, muz gibi çeşitli meyve ve sebzeler elde etmiş.; 410 hektar alandaki bozulmuş toprağın yapısını, kalitesini ve üretkenliğini iyileştirmiş ve araziyi bir yağmur ormanına dönüştürmüştür. Bölgede sıcaklık düşmüş, 14 su kaynağı yeniden canlanmış, yağmuru geri gelerek sürekli bir yenilenme döngüsü oluşmuş ve yerli fauna türleri yeniden ortaya çıkmıştır. Amazon bölgesindeki el değmemiş orman bölgeleriyle karşılaştırılabilecek düzeyde biyolojik çeşitlilik ve üretkenlik seviyelerine getirmiştir. Tüm bunları ise Götsch doğal ekosistemlerin çalışma biçimine benzeyen stratejilerle, doğaya karşı değil, onunla çalışarak yapmıştır. Arazinin adını “Fazenda Olhos D'Água” olarak değişmiş ve elde ettiği sonuçları “Breakthrough in Agriculture” da yayınlamıştır.

Şekil 2. Ernst Götsch’ün çiftliğinin 1984’deki durumu

Şekil 3. Ernst Götsch’ün çiftliğinin 2015’deki durumu

Götsch, sintropik tarımın Brezilya'nın farklı bölgelerine ve yurt dışına yayılabilmesi için birçok çiftçi yetiştirmiştir. Kamu, özel ve üçüncü sektör inisiyatiflerinde işe alınmış, davetlere katılmış, eğitim vermiş ve konferanslar düzenlemiştir. Çiftliğinin yönetiminin yanı sıra dünya çapında atölye çalışmaları ve danışmanlık yapmaktadır. Organik ve yüksek kalitede kakao ihraç etmektedir.

Şekil 4. “Fazenda Olhos D'Água” adlı çiftliğinde dolaşırken Ernst Götsch

Ernst Götsch’ten Alıntılar:

“Tüm tür içi ve türler arası ilişkiler koşulsuz sevgi ve iş birliğine dayalıdır.”
“Bütün türler -mevcut olanlar, halihazırda meydana gelenler ve ortaya çıkacak olanlar- içsel zevkle hareket ederek görevlerini yerine getirmek için donanımlıdır.”
“Doğanın kanunları verilmiştir, herhangi birini yaratmak veya değiştirmek bizim elimizde değildir. Sistemde yararlı ve memnuniyetle karşılanan varlıklar olarak görülmek için tüm katılımcılara, tüm etkilenenlere faydalı olacak şekilde hareket etmeliyiz.”
“Uyumsuz hareket etmek, tam da bu uyumsuzluğa neden olanın varlığını uygunsuz kılmak anlamında hareket eden sistemde değişikliklere neden olur. Varlık kovulur, seçme özgürlüğünü kaybeder.”
“Çalıştığım arazilerde doğal ve orijinal sistemlerine hem biçim hem işlev hem de dinamikleri açısından her zaman mümkün olduğunca yakın tarımsal ekosistemler yaratmaya çalışırım.”
“Akıllı olan biz değiliz, akıllı bir sistemin parçasıyız. Ben sahibi değilim, patron ya da yönetici değilim. Ben makroorganizmanın endosimbiyontuyum.”
“Açıkta kalan toprak, açık bir yaradır.”
“Felaket diye bir şey yoktur. Yaşam süreçlerini optimize eden aracılardır. Bahçemde farkında olduğum tek felaket kendimim.”
“Gıda üretmenin yan ürünü odun ve iyi topraktır.”

Kaynaklar:

Andrade, D. 2018. Web Sitesi: https://agendagotsch.com/en/11-key-phrases-ernst-gotsch/, Erişim Tarihi: 19.01.2023.
Andrade, D. 2019. Web Sitesi: https://agendagotsch.com/en/what-is-syntropic-farming/, Erişim Tarihi: 19.01.2023.
Anonymous. 2022. Web Sitesi: https://tr.lovesouthernsocial.com/1049-o-que-agricultura-sintrpica, Erişim Tarihi: 19.01.2023.
Anonymous. 2022. Web Sitesi: https://globalearthrepairfoundation.org/ernst-gotsch/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=ernst-gotsch , Erişim Tarihi: 19.01.2023.
Fassò, A. 2019. Syntropic Agriculture and Affective Labour: The ‘Becoming’ of Environmental Subjects. Master of Science Thesis, Wageningen University, Social Sciences, Development and Rural Innovation, 76, Cerrado.
Gietzen, R. 2016. Syntropic Farming Guidebook. Las Cañadas Campamento, 51, Baja California.
Gietzen, R. 2020. Web Sitesi: http://lavierebelle.org/guide-de-l-agriculture-syntropique?lang=en, Erişim Tarihi: 19.01.2023.
Götsch, E. 2019. Web Sitesi: https://agendagotsch.com/en/authors/, Erişim Tarihi: 19.01.2023.
Hall, S. 2021. Web Sitesi: https://www.syntropia.com.au/, Erişim Tarihi: 19.01.2023.
Oliveira, I. 2017. Web Sitesi: https://believe.earth/en/ernst-gotsch-the-creator-of-the-real-green-revolution/, Erişim Tarihi: 19.01.2023.
Weiss, S. 2020. Web Sitesi: https://news.mongabay.com/2020/07/in-syntropic-agriculture-farmers-stop-fighting-nature-and-learn-to-embrace-it/ , Erişim Tarihi: 19.01.2023.

Görseller:

Andrade, D. 2019. Web Sitesi: https://agendagotsch.com/en/what-is-syntropic-farming/, Erişim Tarihi: 19.01.2023.
Gietzen, R. 2016. Syntropic Farming Guidebook. Las Cañadas Campamento, 51, Baja California.
Pasini, F. 2019. Web Sitesi: https://agendagotsch.com/en/ernst-gotsch/, Erişim Tarihi: 19.01.2023.