Tarımdan Sonra İnsan

Yazar : M. Ufuk PEKER

Canlıların doğada varlıklarını sürdürebilmeleri ve yaygınlaşmaları gıda ihtiyaçlarını karşılamaları ile doğrudan ilişkilidir.

1972 yılında Yeni Gine adasına kuş göçleri ve kuşların buradaki evrimini incelemek üzere gelen Jared DİAMOND kafasında bambaşka sorularla adadan ayrılır. Dimond’ı Pulitzer’e götüren sürecin başlangıcı yerel siyasetçi Yali’nin sorduğu şu basit soruydu: ‘Neden siz beyazların bu kadar çok kargosu var, bunları niye Yeni Gine’ye getirdiniz ve biz siyahların kargosu neden bu kadar az? DİAMOND’In  ‘Tüfek, Mikrop ve Çelik’ Yali’nin sorusu ile şekillenir: Hala taş devrinde yaşayan Yeni Gine halkı ile Modern Avrasyalı insan arasındaki fark nedir?’

 

Canlıların doğada varlıklarını sürdürebilmeleri ve yaygınlaşmaları gıda ihtiyaçlarını karşılamaları ile doğrudan ilişkilidir. Kıtlık dönemlerinde canlılar metabolizmalarını yavaşlatmak, göç etmek, diyetlerini değiştirmek gibi davranış biçimleri geliştirmektedir. Bu gün Güney Afrika, Doğu Asya, Güney Amerika’da hala neolitik dönem öncesi veya neolitik dönem özelliği gösteren avcı ve toplayıcı topluluklar varlığını sürdürmektedir. Hatta 16. Yüzyılın sonlarına kadar Dünyanın büyük bölümünde yaşam benzer bir biçimde sürüyordu. Arkeolojik kazılar İnsanların Neolitik Çağa (Yeni/Cilalı Taş devri) kadar bu topluluklara benzer yaşayışa sahip olduklarını gösterir. 

Arkeolojik bulgular bundan on bir bin yıl kadar önce (M.Ö 9.500) Neolitik Çağın sonunda Akdeniz çevresinde insan nüfusu hızla artmaya başladığını gösterir. Bunun nedeni insanın ilk ekonomik faaliyetidir. Neolitik çağ, taşların pürüzsüz hale getirilerek şekillendirilmesi ile kategorize edilir. Taşların şekillendirilmesi elbette ekonomik faaliyet değildir. Taşlar tarımsal faaliyetler için şekillendirilmiştir. 

Neolitik dönem öncesi kurulmuş yerleşimler barınma ve korunma ihtiyaçları açısından kolaylık sağlamaktır. Bu tür yerleşimlere genelde besine ulaşmanın daha rahat olduğu sulak bölgelerde günümüzde de rastlanmaktadır. Tarım faaliyetleri muhtemelen yine bu yerleşim bölgelerinde başlamıştır. Uzun kuraklık dönemleri, nüfus artışı karşısında besinin yetersiz kalması vb. koşullar sonucu gıda ihtiyacını giderme çabasının tarımsal faaliyetleri tetiklediği düşünülmektedir. 

Tarım, canlı materyalin (bitki, hayvan) insanlar tarafından korunup ihtiyaçları karşılanması yolu ile üretilmesi, yetiştirilmesi ve çoğaltılması sonucu bitkisel ve hayvansal ürün elde edilmesi faaliyetleri şeklinde tanımlanabilir. Tarım neden belli bir bölgede başlamıştır. Ekonomi, yerleşim, medeniyet, teknoloji, devlet gibi kavramlarla ile ilişkisi nedir? 

Yazının devamı