Tarımı Yapılarak Üretilen Tıbbi ve Aromatik Bitkiler
Tıbbi- aromatik bitkilerinin çoğunun anavatanı Akdeniz ülkeleridir. Özellikle kekik ,defne ve adaçayı bizim dağlarımızda doğal olarak yetişmektedir. O nedenle Türkiye diğer ülkelere göre çok daha avantajlı durumdadır. Ayrıca yaz aylarının sıcak ve kurak gitmesi ise, bu ürünlerin doğal kurutma (güneşde kurutma) olanağını sağlamaktadır. Çünkü tüketici doğal kurutmayı daha fazla tercih etmektedir. Hatta Ege Bölgesinin tüm ekolojik faktörleri dikkate alındığında, bu bitkilerin üretilmesinin çok daha avantajlı olduğu söylenebilir.
Tıbbi ve aromatik bitki tarımını yaygınlaştırmak için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, tıbbi ve aromatik bitkileri 2015 yılında ilk defa destekleme kapsamına almıştır. Tarımı yapılan bitkiler içerisinde kekik, kimyon, anason ve haşhaş ilk sıralarda yer almaktadır.
Türkiye’de kekik tek bir türe ait bitkilerden oluşmaz. Beş farklı cinse ait tür, halk arasında kekik olarak bilinmekte ve isimlendirilmektedir. Bunlar Origanum, Thymus, Satureja, Coridothymus ve Thymbra cinsine ait türlerdir.
Dünyada ise genel olarak Origanum cinsine giren türlerden elde edilen baharat oregano, Thymus cinsine giren türlerden elde edilenler thyme, Satureja türlerinden elde edilenler savory olarak isimlendirilmektedir. Ancak Türkiye’den ihraç edilen kekiğin %90 gibi çok büyük bir bölümü Origanum cinsine ait bitkilerden oluşmaktadır. Origanum’lar içerisinde de tahminen %80 gibi büyük bir paya İzmir kekiği (O. Onites, Syn. O. Smyrnaeum) sahiptir. İzmir kekiğinden sonra İstanbul kekiği veya kara kekik olarak bilinen O. vulgare ssp. hirtum gelmektedir.
Son dönemlerde tıbbi ve aromatik bitkilerin tarımının yaygınlaşmasının başlıca sebepleri şöyle sıralanabilir:
1.Ürün deseni değişikliği:
1990’lı yılların sonlarında tüm Türkiye’de olduğu gibi, Ege Bölgesinde de tütün alanlarında kısıtlamalar (kota) getirilmiştir. Bu yıllarda tütüncü üreticiler, tütüne alternatif ürünler araması, yöre çiftçisinin kekik tarımını tütün tarımına göre daha kolay ve kazançlı bulması, kekik ve tütün tarımının uygulamada benzer noktalarının olması, toprak ve ekolojinin kekik tarımı için uygun olması gibi faktörler rol oynamıştır. Özel sektör(Kütaş A.Ş.) ve Denizli İl Tarım Müdürlüğünün çabalarıyla Denizli’nin rakımı yüksek(800-1200 m.) köylerinde kekik üretim başlatılmıştır.
2. Alternatif tıb’da kullanılması,
3. Tüm insanların son yıllarda doğal ve organik ürünlere yönelmesi,
4. Baharat bitkilerinin gittikçe önem kazanması,
5. İhraç olanağının fazla olması,
6. Tarımının diğer ürünlere (tütün, pamuk) göre daha kolay ve çok yıllık olması,
7. Diğer ürünlere göre, birim alandaki getirisinin fazla olması,
8. Son yıllarda tıbbi ve aromatik bitkilere IPARD-TKDK-kırsal kalkınma projeleri kapsamında %50 hibe desteğinin verilmesi,
9.İyi tarım uygulamaları(İTU) kapsamında tıbbi-aromatik bitki üretimi yapan çiftçilere ,Tarım Bakanlığınca dekar başına 100 TL. destek verilmesi.
