Zeytinde Gübreleme ve Kompoze Gübreler

Konu : Tarım

Zeytinde gübreleme ve kompoze gübreler üretimin en önemli ayağını oluşturmaktadır.

Gübreleme üretimin en önemli ayağını oluşturmaktadır. Bir meyve ağacını, bir bitkiyi, bir hayvanı beslemez iseniz verim alamazsınız. Verim diğer tüm bileşenlerinin yanında gübrelemeye dayanmaktadır. Üretimin bir bütün olduğu unutulmamalıdır. Diğer tüm ürünlerde gübrelemeleri eksiksiz yerine getirmeye çalışan üreticilerimiz nedense zeytin ağacına geldiğinde gübreyi atmayı ihmal etmektedir. 

Zeytinde bir canlı ve bitkidir onunda suya, besine ihtiyacı vardır. Dengeli ve bilinçli bir sulama programı ile gübreleme yapılması gerekmektedir. Bu işlemlerin en önemli ayağını düzgün bir toprak numunesi alma oluşturmaktadır. Arazimizin genişliğine bağlı olarak 10 – 20 adet farklı çapraz noktalardan 0 – 30 cm derinliğinde toprak numunesi almak gerekmektedir. 

Tahlil için yetkili bir analiz laboratuarına gönderilen örnek veya örneklerin sonucunu beklemek gerekmektedir. Bu sonuçları görmeden bahçemize gram gübre atmak yanlış ve yanıltıcı olmaktadır. Gelen sonuçların iyi okunması ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Damla sulama sistemi yok ise mutlaka kurulmalıdır. Damla sulama sistemi ile hem bahçemizin bakım işleri kolaylaşacak, hem de daha düzenli su ve besin maddeleri verebileceğiz. Damla sulama sistemleri için teşvikler var, bunların değerlendirilmesi gerekmektedir. 

Üreticilerimizin bir diğer dikkat etmesi gereken husus ise, toprak analizlerini her sene aynı kuruluşa yaptırmaları gerekmektedir. Bir parçasını bir kuruluşa diğer parçasını başka kuruluşa göndermek hatalı bir davranıştır. Kafa karışıklığına ve güvensizliğe neden olmaktadır. Bu nedenden ötürü her yıl aynı kuruluş sizin toprak tahlilinizi yaparsa sonuçlar daha güvenilir olmaktadır. 

Ahır gübresi ile gübreleme yapmak diğer kimyasal gübrelerle yapmak yanında çok daha iyidir. Ancak ülkemizde gerçek yanmış hayvan gübresi bulmak zordur. Üreticilerimizin büyük veya küçükbaş hayvan üreticilerinden aldıkları açıkta, güneşte, rüzgârı, soğuğu, sıcağı, yağmuru, çamuru görmüş gübreler “çöpten” başka bir şey değildir. Yanmış hayvan gübresi için altı sızdırmayan bir çukurun içerisine biriktirilmiş, içerisine ton başına 15 kg DAP gübresi, 30 kg kireç konularak hem içerisindeki maddeler korunmuş olup, hem de zenginleştirilmiş olan gübreden oluşmaktadır. Üzeri kapalı olacaktır. Gaz haline geçen azotun kaybolmaması için üzeri kapalı olmak zorundadır. Böyle hazırlanmış gübre altı ay içerisinde toprağa atılır hale gelmektedir. 

Azotlu gübreler ağaç için vazgeçilmezdir. Azotu mutlaka bölerek vermek gerekir. Azot çok çabuk havaya karıştığı için hepsini verdiğimizde yarısını kaybedebiliriz. Bu hem bizim cebimize, hem de doğaya verdiğimiz bir zarardır. Damla sulama sisteminin önemi burada bir kez daha karşımıza çıkmaktadır. Azot gübresi ağacımızın sürgün ve dallarının uzaması için önemlidir. Sürgün boyu seneye bizim ürünümüzün ne kadar olacağının işaretidir. Ayrıca azot çiçek salkımlarının da oluşmasında etkilidir. 

Fosfor ise ağacın su dengesini sağladığı gibi, kök sistemi için vazgeçilmez bir elementtir. Çiçeklerin tozlaşmasını teşvik eder, çiçekte meyve tutumunu arttırır. Eğer fosforu alamaz ise bitkide verim düşüşü gözlenmektedir.

Potasyum elementi meyveye direk etki etmektedir. Kaliteli meyveden sorumludur. Meyvenin büyüklüğünü, şeklini, et oranı ile içerisindeki yağ miktarına direk etki eder. Noksanlığında ise meyvelerde küçülmeler görülmektedir. Ayrıca potasyum eksikliği nedeniyle hasat gecikmektedir. 

Bor ve çinko ise yine bitki için vazgeçilmez elementlerdendir. İkisi de çiçek gözlerine direk etki eder. Üretim kayıplarını gözle göremediğimiz için farkına varamıyoruz ancak çoktur. Ayrıca ertesi yılın ürününü de kaybetmekteyiz. 

Kalsiyum ise vazgeçilmezdir. Zeytin bitkisi kireçli toprakları daha çok sevmektedir. pH 7.2 en çok sevdiği koşuldur. Bu yüzden gübreleme programının içerisine mutlaka kalsiyumlu gübreleri almak zorunluluğumuz vardır.

Ayrıca adını burada yazmadığımız diğer elementlerinde bitki bünyesinde doğrudan veya dolaylı yollarla ürüne, ağaca, çiçeğe, sürgüne veya meyveye etkisi söz konusudur. Tüm bu denklemler bir araya geldiğinde ticari gübreler daha kolay atılmaları için kompoze gübreler olarak günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Kompoze gübreler bitkinin istediği birkaç elementi birden içerisinde barındıran gübrelerdir. 

Bitki için esas olan azot, fosfor ve potasyum oranlarına göre isimlendirilir. 15.15.0 olan bir gübrenin içerisinde % 15 saf azot, % 15 saf fosfor ve % 0 potasyum bulunmaktadır. Üç rakam görüldüğünde ilk rakam azotu, ikinci rakam fosforu, üçüncü rakam ise potasyumu temsil etmektedir. Böylece üreticimiz bahçesine üç farklı elementi atmak istersen bahçesine götürdüğü gübrelerin farklı çuvalda olmasına gerek yoktur. Tek torba gübre ile atması gereken miktara göre gübresini atabilmektedir. Dolgu maddesi kompoze gübrelerde daha azdır. Nakliyede kolaylıktır. Atma ve dağıtma işleri daha kolay olmaktadır. Ayrıca depo etmek isterse bu da diğer gübrelere daha kolaydır. Ayrıca kompoze gübrelerin damla sulama ve yapraktan atılma formları da mevcuttur. Bu da çiftçilerimizi açısında büyük kolaylıktır.

Kompoze gübreleri kullanırken dikkatli kullanmak gerekmektedir. Örneğin atılması gereken azot miktarı, miktarın altında kalabilir. Takviye yapmak gerekebilir. Yâda bunun tam tersine çok olabilir. Rakamları dikkatli okumak gerekir. 

İklime veya toprak durumuna göre ayrı gübre vermek gerektiğinde kompoze gübreler bizlere daha az seçenek sunmaktadır. Potasyum ülke topraklarının çoğunda yeterli seviyelerdedir. Buna göre atılması gerekir. Toprak analizinde eğer potasyum yeterli ise sonu sıfır olan gübreler tercih edilmelidir. 

Kompoze gübrelerin bazıları bizlere çok daha fazla seçenek sunmaktadır. İçerisinde mikro element takviyesi yapılmış kompoze gübrelerde bulunmaktadır. Mikro elementleri azot, fosfor ve potasyum kadar gözle görülür etkilerini hissedemeyebiliriz ancak olmadıklarına ürün ve kalite kaybı yaşanmaktadır. Bu yüzden mutlaka kompoze gübreleri mikro element takviyeli gübrelerden almayı tavsiye ediyoruz.

Kompoze gübrelerin en çok tüketileni DAP gübresidir. Ancak zeytincilikte DAP yani 18 – 46 gübresi fazla kullanılmamaktadır. Yöresel olarak bazı yerlerde kullanılır. Daha çok TSP yani triple süper fosfatı kullanmaktayız. Ayrıca mutlaka yanında Amonyum Sülfat veya Amonyum Nitrat ve Kalsiyum Amonyum Sülfat da atmamız gerekmektedir. Nitratların yasaklanmasıyla üre gübresi daha az ancak sıklıkla atılmasında yarar vardır. 

15.15.15 kompoze gübresini kalite açısından sofralık veya yağlık çeşitlerimizin tamamında kullanmamız gerekmektedir. Ayrıca isteğe bağlı olarak bazı kompoze gübre üreticileri arzu edilen miktarlarda karışımlar hazırlayarak toprağa uygun besin elementlerini uygun miktarlarda sunmaktadır. 

Azotlu gübrelerin en önemli özelliği toprağın pH’sını değiştirmeleridir. Kompoze gübrelerde bu durumu kolaylıkla çözebilir nötr şekilde toprağa verebilirsiniz. Azot, fosfor ve potasyum toprağa çok verilmesi gereken elementlerdir. Ancak daha az ve küçük miktarlarda verilmesi gereken elementleri kompoze gübreler ile karıştırarak daha kolay bir biçimde verebilirsiniz. 

Tüm bu kolaylıklarının ve avantajların yanında kompoze gübreler diğer gübrelere oranla daha pahalıdır. Zaman ve işgücünü düşündüğünüzde bu tarz gübreleri meyve bahçelerinde kullanmak daha iyidir. Her bir element için ayrı ayrı gübre alıp atmak daha zor ve karmaşık bir iştir. Nakliye masrafında artış olacaktır. İşgücünde artış olacaktır. Ayrıca kış aylarında atmanız gereken gübreleri atacak vaktiniz yağış ve hava durumuna bağlı olarak süreniz olmayabilir.    

Dikkatli bir şekilde ve düzenli olarak gübreleme yaptığımız takdirde, ürün kalitesi ve miktarı artacak, ağaçlarımız daha sağlıklı olacaktır. Böylece hasat zamanı ve kültürel işleri yaptığımız dönemlerde bizlerde ağaçlarımızın sağlıklı görüntüsünden ötürü mutlu olacağız.