Gıda İsrafı

Dünya’da, bugünkü tarımsal sistemin ve tüketim kültürünün sonucu olarak: her 5 kişiden biri yetersiz besleniyor.

Bozkurt Özserezli, İstanbul Ticaret Borsası, Araştırma Proje ve İş Geliştirme Şubesi Müdürü b.ozserezli@istib.org.tr

Yokluğu düşündüğümüz, sahurlarımızı ve iftarlarımızı yaptığımız, açlığımız ve tokluğumuzu paylaştığımız bir Ramazan ayını daha arkamızda bıraktık. 

Dünya’da, bugünkü tarımsal sistemin ve tüketim kültürünün sonucu olarak: her 5 kişiden biri yetersiz beslenir ve her 7 kişiden biri açlık sınırının altında kalırken, her 3 kişiden biri ise obezite (aşırı kilo) ile mücadele etmektedir. 

FAO'nun Gıda Güvenliği ve Beslenme Yüksek Seviye Uzmanlar Paneli (HLPE)'nin Haziran ayında yayınladığı rapora göre (Sürdürülebilir Gıda Sistemleri Bağlamında Gıda Kayıpları ve Atıkları Raporu), bu israfın, Dünya’da her yıl 1,3 milyar ton gıda, yani her 3 yiyecekten 1’i çöpe gidiyor. Dünya’da açlık çeken 842 milyon insanı ve açları 4 kez doyurabileceğini, diğer bir ifadeyle gelişmiş ülkelerin israf ettikleri yiyecek miktarının, Sahra Altı Afrika’daki açlığı giderecek miktarda olduğunu düşününce, yeni bir tarımsal büyüme modeli geliştirmek ve politikalar gerçekleştirmek gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Ancak bu sorun, siyasi iradelerin tek başına çözebileceği bir konu değil.

İsraf edilen bu gıdaların bazısı üretim (kayıp), bazıları ise tüketim (atık) aşamasında gerçekleşiyor. Toplam kayıp ve atık miktarı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin coğrafi konumlarına göre değişmekle birlikte, yaklaşık olarak aynı derecede tarımsal ürün ziyan ediliyor. Avrupa ve Kuzey Amerika'da bu kayıt ve atıklar tüketim ve dağıtım aşamasında gerçekleşirken (kişi başına 280-300 kg/yıl); gelişmekte olan ülkelerde, örneğin Latin Amerika, Sahra Altı Afrika ve Güney/Güneydoğu Asya'da ise hasat ve hasat sonrası aşamada gerçekleşiyor (kişi başına 120-170 kg/yıl).

Diğer bir bakış açısıyla, harcanan aslında sadece, gıda değil. Tarımsal ürünleri elde etmek için kullandığımız tüm materyalleri (toprak, su, enerji, gübre, is gücü vs.) idaresizlik kaynağı olarak düşürsek; israf edilenin sadece yiyecek olmadığı ortaya çıkacaktır. Doğadaki en temel yaşam kaynağı “su”yu ele alırsak: 1 kilo peynir için 5 bin litre, 1 kilo kırmızı dana eti için 15 bin litre, 1 kilo ekmek için 1600 litre su gerekmektedir.

Yazının devamı