Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Müdürlüğümüz 1937 yılında, "Zeytincilik İstasyonu" adı ile Bornova'da bugünkü yerinde kurulmuştur. Kuruluş 1945'de "Bahçe Kültürleri İstasyonu" adını almış ve 1950 yılına kadar çekirdekten zeytin fidanı üretmiştir.

Müdürlüğümüz 1937 yılında, "Zeytincilik İstasyonu" adı ile Bornova'da bugünkü yerinde kurulmuştur. Kuruluş 1945'de "Bahçe Kültürleri İstasyonu" adını almış ve 1950 yılına kadar çekirdekten zeytin fidanı üretmiştir.

 

1950 yılında çıkan bir kanunla Türkiye Zeytincilik Teşkilatı tamamen kuruluşumuza bağlanarak adı "Zeytincilik Enstitüsü" olarak değiştirilmiş ve imkânları ölçüsünde araştırma yapılmaya başlanmıştır.

 

1965 -1970 yılları arasında Eğitim Merkezi ve Laboratuvarlar kurulmuş, 1967-1968'de Kemalpaşa'da kamulaştırılan yaklaşık 550 dekarlık arazi de bünyeye katılarak, kuruluşun imkânları geliştirilmiştir.

 

Tarım Bakanlığı'nın 1971 yılındaki kararı ile "Zeytincilik Araştırma Enstitüsü" adını alan kurum, Hükümetimizle Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Gıda Tarım Organizasyonu (FAO) teşkilatları arasındaki anlaşma gereğince, teknik imkânlarını geliştirerek her türlü araştırma ve eğitim çalışmalarını yapabileceği ileri bir düzeye ulaşmıştır.

 

09.06.2011 tarihinde Bakanlığımızdaki yeniden yapılanma sonucunda kurumumuzun adı "Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü" olarak değiştirilmiştir.

 

ÇALIŞMA KONULARI

 

• • Veri toplamak ve değerlendirmek
• • Gen kaynakları toplamak ve değerlendirmek, muhafaza etmek
• • Laboratuvar ve alt yapı imkânlarını geliştirmek
• • Eğitim ve yayın yapmak
• • Ülke genelinde uygulamalı araştırmalar yapmak
• • Sertifikalı fidan üretimi yapmak, isteyen özel ve resmi kurumlar ile üreticilere damızlık materyal temin etmek.

 

Çalışma konuları üzerinde 25 idari, 60 teknik personel ve 39 işçi ile 143 proje sonuçlandırılmış, 28 araştırma projesi ise halen devam etmektedir. Özellikle 2005 yılında uygulanan sertifikalı fidan kullanarak zeytin bahçesi tesisi desteği ve 2B arazilerinin zeytin tarımına açılması ile Türkiye’de büyük artış gösteren zeytin ağacı sayısı ile konu ülkemizde önemini bir kat daha arttırmıştır.

 

Merkez Arazisi (Bornova) 

Seralar ve tohum yastıkları	2 da
Tohum damızlığı	5 da
Fidan üretim sahası	10 da
Bina, garaj ve notlar	15 da
Muhtelif çeşit ve anaç parselleri	68 da

 

Üretim ve Araştırma Sahası (Kemalpaşa) 

Koleksiyon bahçesi	80 da
Damızlık parselleri	110 da
Araştırma sahası	170 da
Üretim sahası	70 da
Muhtelif bina ve yollar	15 da
Diğer Araştırma Enstitüleri'ne tahsisli	105 da

BÖLÜMLER

 

Islah ve Genetik Bölümü

• • Ülkemiz zeytin genetik kaynaklarının toplanması, muhafazası ve karakterizasyonu
• • Farklı bölge ve ekolojiler için uygun çeşitlerin belirlenmesi
• • Mevcut zeytin çeşitleri içerisinde üstün klonların tespiti
• • Mevcut zeytin çeşitlerinin biyotik ve abiyotik şartlara dayanımının belirlenmesi
• • Melezlemeler yoluyla üstün özelliklerde yeni tiplerin elde edilmesi
• • Biyotik ve abiyotik şartlara dayanıklılık bakımından yabani zeytin seleksiyonu
• • Farklı amaçlara yönelik anaç ıslahı çalışmaları
• • Sık dikime uygun yeni genotiplerin ortaya konması
• • Zeytinde genetik haritalama ve kantitatif özellik lokuslarının belirlenmesine yönelik çalışmalar
• • Döllenme biyolojileri bilinmeyen çeşitlerin kendine verimlilik durumu ve tozlayıcı ihtiyaçlarının belirlenmesi konuları üzerinde odaklanmıştır.

 

Yetiştirme Tekniği Bölümü

• • Ülke Zeytin gen kaynaklarının ekonomiye kazandırılması ve farklı ekolojilerde adaptasyon parsellerinin oluşturulması ve yerel çeşitlerin yerinde ıslahı çatı projesi
• • Zeytinde ıslah çalışmaları sonucu elde edilecek yeni anaçlar, çeşitler veya klonlarla ülkemizde verim ve kalitenin artırılması ve dünya çapında yeni bahçe tesislerinde kullanılmak üzere pazarlanması
• • Bitki taç hacmini azaltmaya yönelik biyoteknolojik yöntemlerin kullanılması projesi
• • Anaç-Kalem uyuşmazlığına yönelik histolojik ve sitolojik incelemeler
• • Döllenme biyolojisi ve fizyolojisi, uygun tozlayıcı çeşitler ve yapay tozlayıcı kullanımının uygulanması
• • Kaolin uygulamalarının bitki gelişimine ve kalite kriterlerine olan etkilerinin araştırılması
• • Geleneksel bahçecilikten yarı modern ve modern bahçeciliğe geçişte budama yöntemlerinin geliştirilmesi. (Çeşitler bazında ve modern ve yarı modern bahçelere uygun budama ve terbiye şekilleri geliştirme)
• • Alternatif enerji kaynaklarının zeytin bahçelerinde kullanım alanlarının arttırılması ve ekonomik analizlerinin yapılması
• • Zeytin hasat makinelerinin çeşit bazında kaliteye olan etkilerinin araştırılması
• • Sofralık zeytin işlemesine uygun, küçük çekirdekli iri zeytin çeşitlerinin geliştirilmesi. Çeşitlerimizin sofralık özelliklerinin yerel lezzetler dikkate alınarak belirlenmesi
• • Zeytin varlığı envanterinin oluşturulması
• • Stres fizyolojisi çalışmaları (kuraklık-don vb.)
• • Toprak işlemeden zeytincilik için neler yapılmalı. Hangi toprak işleme yöntemlerinin hangi şartlarda ve hangi yörelere uygun olduğunun belirlenmesi

 

Bitki Sağlığı Bölümü

• • Zeytin ürününün kalite ve kantitesini etkileyen hastalık ve zararlılara karşı yeni mücadele metotları geliştirilmesi amacıyla Entomoloji, Fitapatoloji ve Yabancı Ot Mücadeleleri ile ilgili araştırmalar yapmak ve elde edilen sonuçların pratiğe aktarılmasını sağlamaktır.
• • Üretici, araştırmacı ve yayımcılardan gelen örneklerin hastalık ve zararlı etmenler yönünden incelenmesi, teşhisi, raporlarının hazırlanması ve çözüm önerilerinin sunulması,
• • Üretici, araştırmacı ve yayımcılara ihtiyaç duyulan konularda eğitim hizmetlerinin verilmesi, bölümün genel amaçlarındandır.

 

Gıda Teknolojileri Bölümü

Bölümümüzde sofralık zeytin konusunda; sofralık zeytinin kimyası, sofralık zeytin işleme teknikleri, ambalajlama ve muhafaza konularında, zeytinyağı konusunda; zeytinyağı kimyası, zeytinyağı sanayi, rafinasyon, depolama ve ambalajlama konularında araştırma çalışmaları yürütülmektedir. Bölümümüz Sofralık Zeytin ile Zeytinyağı Tebliği ve Standartları’nın hazırlanması ve revizyonlarında diğer kuruluş ve özel sektörlerle işbirliği halinde çalışmaktadır. Her yıl üretici, usta, teknisyen, mühendis ve sanayici bazında düzenlenen eğitim kurslarıyla, sofralık zeytin ve zeytinyağı ile ilgili yayınlarımızla, birebir ve telefon görüşmeleri ile konuyla ilgili kişiler aydınlatılmaktadır. Zeytinyağı laboratuarımız 1970-1992 yılları arasında Uluslararası Zeytinyağı Konseyince akredite edilmiş olarak hizmet vermiştir. Yeniden akredite olmak için hem Sofralık Zeytin hem de Zeytinyağı analizleri konusunda laboratuarımızın çalışmaları devam etmektedir. Bölümümüz teknik elemanları konuyla ilgili yurt içi ve imkanlar ölçüsünde yurt dışında düzenlenen toplantı, kurs, seminer ve sempozyumlara katılımlarını sürdürmektedirler. İstasyonumuz bahçesi ve İstasyonumuza ait Kemalpaşa’da bulunan üretim, araştırma ve uygulama alanlarından elde edilen zeytinlerin sofralık ve yağlık olarak işlenmesinden sonra sofralık zeytinlerin ve yağların değerlendirilmesi, depolanması, ambalajlanması, etiketlenmesi ve satışa sunulması bölümümüz faaliyetleri arasındadır.

 

Tarım Ekonomisi Bölümü

• • Zeytin ekonomisine yönelik araştırma, yayın, makale, kitap ve raporlar
• • Üretim maliyetleri
• • DPT ve Özel İhtisas Komisyonu çalışmalarına katılım
• • Teknik ve ekonomik amaçla kurum tarafından verilen seminerler, kurslar veya aynı amaçla kurum dışında organize edilen seminerlere tebliğli katılım
• • Yukarıdaki çalışmalara kaynak olacak istatistiki bilgi ve diğer verilerin derlenmesine yönelik “veri tabanı” çalışmaları.
• • Diğer (Stajyer eğitimi, bilirkişi raporlarının düzenlenmesi, çeşitli kişi ve kuruluşların sektörle ilgili bilgilerin taleplerine cevap verilmesi vb.)

 

Toprak-Su kaynakları Bölümü

• • Gübre kullanılmasını benimsetmek ve yaygınlaştırmak,
• • Gübrelemenin verime, kaliteye, gelişmeye, periyodisiteye, depolama ve raf ömrüne, iklim ve stres şartlarına, hastalık ve zararlılara etkilerini göstermek,
• • Etkin ve ekonomik gübrelemeyi sağlamak, yaprak ve toprak analizlerine dayanan, ağaç yaşı, çeşidi, ürün miktarı, iklim özellikleri ve sulama şeklini dikkate alan, uygulama zamanı ve şekli iyi seçilmiş gübreleme programlarını geliştirmek,
• • Beslenme problemlerini çözümlemek,
• • Bitki besin elementlerinin noksanlık ve fazlalık belirtilerini doğru tanımlamak, noksanlıkların giderilmesinde düzeltici önlemleri geliştirmek,
• • Bitki besin elementleri arasındaki dengesizlikleri dikkate almak

 

Laboratuvarlar

• • Moleküler Genetik Laboratuvarı
• • Yetiştirme Tekniği Laboratuvarı 
• • Bitki Sağlığı Laboratuvarı
• • Gıda Teknolojileri Laboratuvarı
• • Zeytinyağı Tadım Laboratuvarı
• • Yaprak-Toprak-Su ve Gübre Analiz Laboratuvarı
• • Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Laboratuvarı