'Bal' deyince
Aslında ülke olarak arı cinsleri ve bal çeşitliliği açısından çok şanslıyız.
Bu yılın balları toplandı, süzüldü, kavanozlara girdi ve bal hasadı bazı yörelerde halen devam ediyor. Bahar çiçekleriyle başlayıp narenciye, ıhlamur, kestane, lavanta ile bal yapmaya devam eden arılar sezonu çam balıyla kapatıyorlar. Arıcılık son derece meşakkatli bir iş. Son derece değerli bir ürün olan baldan bahsetmek istedim bu sayıda.
Aslında ülke olarak arı cinsleri ve bal çeşitliliği açısından çok şanslıyız. Ancak, her geçen yıl kullanımı giderek artan tarım ilaçları ne yazık ki ciddi arı ölümlerine sebep olmakta. Arılar yok olursa dünyanın da hayatın da sonu gelir. Bu da ayrıca üzerinde durulması gereken çok önemli konulardan biri.
Bal, doğal yapısından dolayı tüketilirken de hassasiyet gösterilmesi gereken bir ürün. İçeriğindeki zenginlikler ve faydaları saymakla bitmez. Balı buzdolabında saklamayın. Balın tadını alabilmeniz için oda sıcaklığında olması gerekir. Mümkün olduğunca karanlık, ışık almayan ve serince bir dolap içinde, kapağı sıkıca kapalı olarak muhafaza edin. Balın bozulması diye bir şey söz konusu değildir. Gerçek balda asla bakteri oluşmaz.
Satın alacağınız balın güvenilir olduğuna mutlaka bakın. Her önünüze gelen yerden, yol üstlerinde satılan balları almayın. Bir balın doğal mı, yapay mı olduğunu anlamak hiç kolay değildir. O nedenle cam kavanozda, etiketi üzerinde, üretim izinleri alınmış güvenilir markaları tercih edin. Tanıdık, güvenilir yerel üreticilerden alın balınızı. Arı emek ister, takip ve bakım ister. Arılar sağlıklı yaşarlar ve çoğalırlarsa bizler de sağlıklı gerçek bala kavuşuruz.
Balı kahvaltıda ekmeğinizin üzerine sürerek; doğranmış elma, muz gibi meyvelerin üzerine ekleyerek, çocuğunuzun meyve püresine, mamasına ilave ederek; keklerinizi, kurabiyelerinizi balla birlikte servis yaparak tüketebilirsiniz. Bal-kaymak, bal-tereyağı birbirine en yakışan ikililerdir. Kahvaltıda özellikle kızarmış bir dilim ekmekle birlikte fındık kadar tereyağının üzerine 1 tatlı kaşığı balı sürüp afiyetle yiyebilirsiniz. Balın doğal özelliklerini kaybetmemesi için asla kaynatmayın. Kaynar sıcaklıktaki çay, süt gibi içeceklere eklemeyin. Sıcaklığın 90 C nin altına düşmüş olması gerekir ki balın özelliği kaybolmasın. Balı, ılık süte, ılık bitki çaylarının içine koyabilirsiniz. Şeker yerine tatlılara bal kullanacaksanız şerbet yapmak için balı suyla kaynatmayın. Kaynadıkça hem tadı, hem rengi hem de faydaları kaybolur. Ilık suyun içinde eriterek kullanabilirsiniz.
Soğuk alınlıklarında ballı limonlu ılık su iyi gelir derler. Doğrudur, boğazı yumuşatır, mideyi rahatlatır. Balı şifalı içeceklerden şerbetlere, hanımların cilt bakım güzellik maskelerine kadar pek çok yerde kullanımı vardır. Osmanlı döneminde özellikle saray mutfağında bütün helvaların balla yapıldığını kayıtlarda görüyoruz. Şeker hayatımıza girene kadar tatlandırıcı olarak meyveleri, meyve şekerlerini, pekmezleri ve balı kullanmışız. Şeker kullanımı başladıktan sonra ve giderek artan nüfusla birlikte artan tüketim hızından ve azalan arıcılık, balcılık, bal üretimi sebebiyle bal tüketimi giderek düşmüş.
Şeker de doğal pancardan elde edilen bildiğimiz kristal toz şeker ya da kahverengi, esmer şeker olarak ancak miktarını azaltarak kullanmak gerekir. Dışarıdan satın aldığımız başta şerbetli tatlılar olmak üzere baldan reçele, pastadan dondurmaya, hepsinde ne yazık ki gerçek şeker yerine "glikoz" yani mısırdan elde edilmiş glikoz şurubu kullanılıyor. Sağlığa zararlı olan da budur.
Şifa kaynağı olan bal, değerli bir ürün olduğundan onu ziyan etmeden mutfağımızda kullanmamız mümkün. Eğer tatlı-ekşi sosları seviyorsanız ki Uzak Doğu mutfağını sevenler bilir, bal bu soslar için idealdir. Biraz balzamik sirke ile biraz balı karıştırıp kızarmış tavuğun üzerine sürerek veya yanında servis yapabilirsiniz. Kızarmış puf böreklerinizin üzerine börekler soğumadan bal sürüp deneyin. Kivili, muzlu, portakallı bir tart yaptığınızda hem parlak görünüm hem lezzet için üzerlerine bal sürebilirsiniz. Çocuklar için muzlu-ballı süt hazırlayın, akşam yatmadan önce veya sabah kahvaltısında severek içeceklerdir. Muffin dediğimiz sade veya çikolatalı top keklerin üzerine süreceğiniz bir miktar bal sayesinde hem kekleriniz pırıl pırıl görünür hem lezzetine lezzet katarsınız. Cevizli kuru incir veya kur kayısı tatlısı, aşure, kabak tatlısı, ayva tatlısı gibi meyve tatlılarında servis sırasında bal kullanabilirsiniz. Üzerine bal dökerek servis yapacağınız meyve tatlılarını ya hiç şeker eklemeden veya çok az şeker kullanarak pişirmenizi öneririm.
