PROBİYOTİKLER VE PREBİYOTİKLER

Prebiyotikler vücudumuza yararlı bir veya daha fazla türden mikroorganizmanın çoğalma ve/veya aktivitesini seçici olarak arttıran ve sindirilmeyen besin bileşenleridir.

Prebiyotikler vücudumuza yararlı bir veya daha fazla türden mikroorganizmanın çoğalma ve/veya aktivitesini seçici olarak arttıran ve sindirilmeyen besin bileşenleridir. Doğumla birlikte başlangıçta steril olan sindirim sistemi; doğum tipi, çevresel kontaminasyon, bakterilerin dağılımı gibi dışsal faktörlerin etkisiyle gelişmektedir. Bu nedenle sindirim sisteminin gelişiminde probiyotik, prebiyotik ve sinbiyotiklerin gıda bileşeni olarak kullanımı önem arz etmektedir. İnsan diyetinin prebiyotikler ile zenginleştirilmesi sindirim sistemi mikroflorasına olumlu etkiler sağlamaktadır. Bir gıda bileşeninin prebiyotik özellikte sayılabilmesi için aşağıdaki nitelikleri taşıması gerekmektedir;

 

İnsan sindirim sisteminin yüzey alanı yaklaşık 150-200m2 ’ye karşılık gelmektedir. Bu kadar büyük bir yüzey alanına sahip olması elbette ki kıvrımlardan kaynaklanmaktadır. Her türlü mikroorganizmayla ilişkisi bulunan ve geniş bir alana sahip sindirim sistemine önem verilip korunması gerektiği açıktır. Hastalıklara yakalanmamak için belki de en dikkat edilmesi gereken sistem sindirim sistemidir. Prebiyotikler, bağırsak hastalıklarından korunmaya yardım edebilmektedirler ve yapılan klinik ve deneysel çalışmalar ile prebiyotiklerin sindirim sistemine olumlu etkiler gösterebilmektedir.

 

Türk Gıda Kodeksi, Gıda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Yönünden Etiketleme Tebliği’nde yapılan son değişiklik (3.değişiklik) ile prebiyotik ve prebiyotik gıda tanımlarına yer verilmiştir. Bu tebliğe göre; prebiyotik: Bağırsaklarda bir tür veya sınırlı sayıda birkaç tür mikroorganizmanın çoğalma ve/veya aktivitesini seçici olarak teşvik eden, konakçının sağlığını olumlu yönde etkileyebilen ve sindirilemeyen besin bileşenlerini, prebiyotik gıda; içerisinde prebiyotik bileşen içeren ürünü tanımlamaktadır. Yine bu tebliğde prebiyotikler ile ilgili izin verilen beyanlara da yer verilmiştir. Tablo2’de prebiyotikler ile ilgili sağlık beyanları ve beyan koşulları verilmişti. Tablo 2’de ise Avrupa’da bazı fonksiyonel ürün pazarlayan şirketlerin, prebiyotik ürünlerde kullandıkları beyanlar görülmektedir.

 

Tablo 1. Prebiyotik ürünlerde kullanılabilecek sağlık beyanları.

Gıda Bileşeni

Sağlık Beyanı

Beyan Koşulu

Prebiyotik

Bu gıda prebiyotik bileşen içerir.

 

 

Prebiyotikler sindirim ve bağışıklık sistemini düzenleyen ve destekleyen probiyotik

bakterilerin bağırsakta gelişimini ve yaşamını

destekler.

Prebiyotik bileşen miktarının 100 g’da en az 3 g veya 100 kcal’de en az 1,5 g olması

 

 

Tablo 2. Avrupada prebiyotik içeren yaygın gıda ürünleri ve tüketicilere sundukları beyanlar.

 

Şirket

Ürün

Beyan

İçerdiği Seviye

 

 

 

 

g/servis

Prebiyotik tipi

Horizon Organic,

A.B.D.

Çeşitli

Kalsiyum emilimi,

İmmun yararlar,

Sindirim geliştirici

0.750

Kısa zincirli Fruktooligosakkaritler

Stonyfield Farms,

A.B.D.

Çeşitli

Kalsiyum emilimi

1.0 – 4.0

Kısa ve uzun zincirli inülin

Lifeway Foods,

A.B.D.

Organik Kefir

Bifidogenesis,

Kalsiyum emilimi

2

Kısa ve uzun zincirli inülin

Kashi Company,

A.B.D.

Tahıl, içecek çeşitleri, tahıllı barlar

Lif

Etikette belirtilmekte

Besin etiketinde çözünür lif olarak kısa ve uzun zincirli

inülin

Abbott Nutrition,  A.B.D.

Ensure

Lif, sindirim sağlığı

1

Kısa zincirli fruktooligosakkaritler

South Beach Diet,

A.B.D.

Tahıllı barlar, tam buğday unlu barlar ve krakerler

Lif

Değişken

Oligofruktoz, inülin veya kombinasyonu

Clif Bar, Inc,

A.B.D.

Çeşitli barlar

Lif

Değişken

İnülin, oligofruktoz

Abbott Nutrition,  A.B.D.

Karşık içecekler

Lif

3

Fruktooligosakkaritler

Skinny Cow,

Nestlé SA, Vevey, İsviçre

Düşük yağlı sandviç dondurma

Lif

3

Fruktooligosakkaritler

Yazının devamı