İtalya Zeytin Sektörünün Kara Yılı
Güney İtalya Puglia (Puglia) da 74.000 dönüm alandaki zeytin ağacı böcekler tarafından yayılan ölümcül bakteri tarafından yok edilme tehlikesi ile karşı karşıya.
Bakteriyel bir hastalık olan Xyllella yaprak yanıklığı Hastalığı
( Xylella fastidosa sbsp pauca ceppo)
Güney İtalya Puglia (Puglia) da 74.000 dönüm alandaki zeytin ağacı böcekler tarafından yayılan ölümcül bakteri tarafından yok edilme tehlikesi ile karşı karşıya.
İtalya Salento (Puglia bölgesi) bölgesinde hızla yayılan geniş bir yaprak kavuran ve zeytin ağaçlarının kurumalarının raporlanmasının ardından, Bölgesel Bitki Koruma Servisi derhal olası nedeni belirlemek için çalışma başlattı. Bu araştırmalar Bari Üniversitesi ve Consiglio Nazionale delle RICERCHE (CNR) uzmanları ile işbirliği içinde yürütülmüştür. Zeytin ağaçlarından alınan numunelerdeki analizler sonucu damar sisteminde kahverengi renk varlığını ortaya çıkarmış (Ksilem dokunun zarar görmesi) ve tehlikeli bakteri bu bölgede gözlemlenmiştir.
Bu Gelişmeler sonucu; Xylella fastidiosa nın Avrupa Birliğinde yayılmasını önlemek için Avrupa Komisyonu tarafından önerilen güçlendirilmiş tedbirler onayladı.
AB tedbirleri içindeki en üzücü madde Bakterinin bulaştığı düşünülen 11 Milyon civarında zeytin ağacının kesimini önermesi!
Avrupa Birliği Yeni önlemleri;
- • 100 metre yarıçap içinde tüm enfekte bitkilerin imhası.
- • İtalyan İllerine komşu bölgelerde 20 Km bölgede enfekteli bitkilerin çıkarılması.
- • Bakteriye karşı duyarlı bitkilerin AB’ye ithalatına ve taşınmasına sıkı koşullar.
- • Honduras ve Kosta Rika’dan kahve bitkilerine ithalat yasağı.
Bütün bu gelişmeler özellikle söz konusu bölge başta olmak üzere AB ekonomisini de yakından etkiliyor. Ağaçların kaybının yaklaşık 250.000.000 Euro (330.000.000 $ ) maliyete ulaştığı tahmin ediliyor. Ayrıca dünyanın en önemli zeytin bölgelerinden biri olan bölgenin gelecek yıllardaki zeytin zeytin yağı gelirinin de epey aşağılara çekileceği beklenmekte.
Avrupa’da ilk olarak, Ekim 2013 yılında İtalya’nın EPPO Sekreterliğine başvurusu ile yoğun bir şekilde duymaya başladığımız “Xylella fastidiosa” 1981 yılından bu yana EPPO A1 Listesine dahil bakteriler arasındadır.
Son Dönemde Yoğun bir şekilde duymaya başlanan bu etmenin en karakteristik etkileri İtalya’nın Lecce Salento yarımadasında ve Puglia bölgesinde gözlemlenmektedir.
EPPO:
15 Avrupa ülkesi tarafından 1951 yılında kurulan şu an ise Avrupa ve Akdeniz bölgesinin hemen hemen bütün ülkelerini kapsayarak 50 üyesi olan. Hedefleri, bitkileri korumak için ve tehlikeli zararlıların yayılmasını engellemek için uluslararası stratejiler geliştirerek güvenli ve etkili kontrol yöntemlerini teşvik etmektir. Bir nevi bölgesel Bitki Koruma Örgütü gibidir.
X fastidiosa bakterisi ekonomik öneme sahip pek çok bitkide önemli hastalıklara neden olmaktadır.
Xylella fastidiosa Wells et al. bakteriyel hastalık etmeni olup (Gammaproteobacteria), bakteriyel etmen vektör böcekler (yaprak pireleri) ile taşınmaktadır. Hastalık etmeni bu vektörler yardımıyla alternatif konukçularına ve diğer bağlara ya da konukçularına taşınmaktadır.
Hastalık özellikle köpük böcekleri olarak bilinen (Philaenus spumarius, Neophilaenus campestris, Euscelis lineolatus), Sarı ağaç kurdu (Zeuzera pyrina) ve Parazit funguslar (Phaeoacremonium e phaeomoniella spp) aracılığıyla taşınmaktadır. Ayrıca, zeytinde görülen Xyllella yaprak yanıklığı hastalığı ( Xylella fastidosa sbsp pauca ceppo) badem, zakkum, kiraz, biberiye, akasya ve katır tırnağı ve bir çok yabancı otlarda konukçu olarak tespit edilmiştir. Konukçu bitkilerdeki vektor ve yabancı ot kontrolü hastalık ile mücadelede büyük önem taşımaktadır.
Söz konusu Bakteriyel etmen ve ekonomik öneme sahip pek çok bitkide zararlı olabilmektedir!
- • Asmada Pierce hastalığı (Pierce disease);
Pierce Hastalığı asma için ölümcül bir hastalıktır. Xylella fastidiosa bakterisinin neden olduğu bakteriyel enfeksiyon “Camsı Kanatlı Keskin Nişancılar” olarak bilinen yaprak zararlıları ile yayılır. Pierce Hastalığı ABD de California ve Florida da yaygındır.
Bağda Xylella fastidiosa bitkide suyun iletiminin sağlandığı ksilemini, bloke ederek çalışır. Semptomlar kloroz ve yaprakların yanmasıdır. tüm uzayan aksam 1-5 yıl içinde ölür.
Gözlemlenen belirtileri: asma yapraklarının bölümlü parçaları aniden kurumaya başlar, sonra kahverengi alarak nekrotikleşir. Çevresindeki dokular sarı veya kırmızıya döner. Bodur klorotik sürgünler oluşur.
- • Zeytinde Hızlı Düşüş Sendromu; Özellikle Güney İtalyada
Gözlemlenen belirtileri: Hızlı ölüm şeklinde belirtiler ortaya çıkarır. Hasta ağaçlarda çok yoğun yaprak yanıklığı ve ağacın her noktasında geriye ölüm belirtileri gözlemlenir.
- • Narenciyede rengârenk kloroz (Citrus variegated chlorosis); Özellikle Brezilya’da.
Gözlemlenen belirtileri: Yaprak ve yeşil aksamdaki belirtileri bitki besin maddesi noksanlığına benzer.
- • Sahte Şeftali hastalığı (Phony Peach);
- • Bademde yaprak yanıklığı (Almond leaf scorch)
- • Erikte yaprak yanıklığı (Plum leaf scald)
- • Zakkum yaprak yanıklığı/kavurması (Oleander leaf scorch)
Gözlemlenen belirtileri: Ağaç ve aksamlarında bodurlaşma gözlemlenir.
- • Ve kahvede de etkilidir.
Başlıca belirtileri: Bakteri; su ve suda çözünmüş mineral besin maddelerinin kökten yapraklara kadar taşınmasını sağlayan ksilem adı verilen iletim dokusuna zarar vererir.
Belirtileri genel olarak birbirine yakın olmakla beraber, konukçu bitkilere göre değişir, etkilenen bitkilerde kuruma, alevler, yeşillik solması ve sonuçta bitkinin ölümü.
Dünyada Dağılım: Bakterinin ve neden olduğu hastalıkların asıl gözlemlenme yeri ve çıkış noktası olduğu da tahmin edilen Amerika kıtasıdır.
Mücadele:
Ülkemizde şu an için hastalık etmeninin bir belirtisi ihbarı yoktur. Ayrıca 10 Şubat 2009 tarihli 27137 sayılı Resmi Gazetede Zirai Karantina Yönetmeliğimiz yayınlanmıştır. Bu yönetmeliğe göre “İthale Mani Teşkil Eden Zararlı Organizmalar –A Türkiye’de varlığı bilinmeyen ve ithale mani teşkil eden zararlı organizmalar” başlığı altında gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Şu an için kültürel mücadele mevcuttur.
1. Hastalıktan ari, sertifikalı fide ve fidanların kullanımı.
2. İnfekteli bölgelerden getirilen kalemler sıcak su uygulamasından geçirilmeli (3 saat 45 °C sıcaklıktaki suda tutulabilir).
3. İnfekteli bitki dal ve sürgünler hastalığın olmadığı bölgeye kadar budanmalı ve artıklar yok edilmeli.
4. Dayanıklı türlerin tercihi.
5. Hastalığın devamlı görüldüğü ve epidemi yapan bölgelerde yetiştiricilikten kaçınılmalı.
6. Vektör böcekler ile siki bir mücadele yapılmalı.
7. Kullanılan alet ekipmanın dezenfeksiyonu atlanmamalıdır.
Kaynaklar :
http://photos.eppo.int/index.php/image/945-xylefa-03
