Giriş

Son yıllarda yükselen sağlıklı yaşam ve buna bağlı olarak sağlıklı ürünlere artan taleple birlikte, zeytinyağına olan ilgi de büyümektedir (Demirci ve Bölükbaşı 2003). Türkiye sahip olduğu iklim, coğrafi özellikler ve son yıllarda artan zeytin ağacı varlığı ile dünya zeytinyağı üretiminde önemli bir yere ulaşmıştır (Savran M.K. ve Demirbaş N. 2012; TÜİK, 2012; IOC, 2012).

Türkiye'de zeytinyağı sektöründe yaşanan gelişmeler göz önüne alındığında, kalite olgusunun ön plana çıkarılması ve uluslararası pazarda “Kaliteli Türk Sızma Zeytinyağı” imajı yerleştirilmesi amacıyla pek çok çalışma yapılmaktadır. Bunlara ilave olarak sektör temsilcileriyle yapılan mülakatlar sonucunda yüksek kaliteli zeytinyağlarının piyasada hak ettiği fiyat avantajını sağlayamadığı görülmüştür. 

Kalite, sınırları devamlı genişleyen bir kavramdır. Teknoloji, değişen koşullar, ihtiyaçlar kaliteye değişik boyutlar getirmektedir. Kalite niteliği bakımından dinamik bir özellik taşımakta, tüketici ihtiyaçlarına paralel olarak ta gelişmekte ve değişmektedir (Güney 2010). Bu çalışmada “Türkiye Ulusal Zeytinyağı Standartları” üzerinde yüksek kaliteli zeytinyağlarının daha rasyonel değerlendirilmesine olanak sağlayacak yeni bir standart maddesine ihtiyaç olup olmadığı araştırılmıştır.

Çalışmada birincil kaynaklı veriler kullanılmıştır. Bu veriler sektörün çeşitli bileşenleriyle yapılan anket çalışmaları ile elde edilmiştir. Anket yapılacak kişi sayısı oransal örnek hacmi formülü ile hesaplanmıştır. Formülde %90 güven aralığı ve %10 hata payı kullanılmıştır. Bu formüle göre örnek hacmi 68 olarak hesaplanmıştır (Newbold, 1995).

Anket yapılacak yerler amaca uygun bir şekilde 8. Ayvalık Zeytin Hasat Şenlikleri ve Zeytincilik Araştırma İstasyonu olarak belirlenmiştir. Anket uygulaması gönüllü ziyaretçi, katılımcı ve araştırmacılarla yapılmıştır. Veri analizlerinde tanımlayıcı istatistiki testler kullanılmıştır. Ankete katılan topluluğun ulusal zeytinyağı standardı hakkındaki bilgi düzeylerinin ölçülmesinde “1” çok düşük, “5” çok yüksek olacak şekilde, beşli Likert Ölçeği kullanılmıştır (Malhotra, 1996).