2024 yılında Dünya’daki başlıca tarım ürünlerin durumu
Hububat: Stokların yüksek seviyede olması ve üretim girdilerin azalması, nominal fiyatların kısa vadede düşmesine sebep olacaktır. Ancak orta vadede, talep artışının devamı, üretim maliyetlerinin artması fiyatları arttıracaktır. 2012/14 periyoduna referansla, 2024 yılında hububat üretimi 388 milyon ton artacak (%14) artacak ve 2.786 milyon tona ulaşacaktır. Önümüzdeki on senelik dönemde buğday üretim ve tüketimi 780 milyon ton civarında gerçekleşerek, % 13 mertebesinde; pirinç üretiminin 562 milyon ton olarak gerçekleşmesi ve tüketiminin gelişmiş ülkelerde senede %0,4 gelişmekte olan ülkelerde ise %1,2 oranında artması tahmin edilmektedir.
Yağlı Tohumlar: Et ürünlerine olan talebin artmasına paralel olarak, yemin hammaddesi olan yağlı tohumlara artış azalarak devam edecektir. Bu azalan artış, bir önceki on senelik periyoda oranla 2015-2024 yılları arasında %3,5’dan %1,6’a inecektir. Yem ihtiyacına bağlı olarak, soya üretiminin, başta Brezilya olmak üzere hızla artması beklenmektedir.
Şeker: Gelişmekte olan ülkelerdeki talep artışıyla birlikte, bu ürüne yatırımlar hızla artacaktır. Dünya’daki en büyük etanol üreticisi olan Brezilya’daki enerji politikasındaki değişim sebebiyle (yakıtlarda daha fazla etanol kullanılması) şeker kamışındaki üretim artacaktır. Buna paralel olarak, alım gücü daha zayıf ve üretimde istikrarı bulunmayan Asya’daki ülkelerde şeker emtiasında sıkıntılar yaşanacaktır. 2024 yılında, brüt şekerin nominal fiyatının 364 ABD doları/ton, Euronext referanslı beyaz şekerin nominal fiyatının ise 434 ABD doları/ton olması beklenmektedir.
Et: Artan talebe ihtiyaç verebilmek için üretim artacaktır. Yem hammaddesi fiyatlarının azalması sebebiyle, bu sektördeki kar marjı yükselecektir. Kırmızı ve beyaz et fiyatları arasındaki dengesizliğin artması beklenmektedir. 2024 yılında nominal fiyat olarak karkas et fiyatları büyükbaşta 4900 ABD doları/ton, küçükbaşta 4350 ABD doları/ton, kanatlıda 1550 ABD doları/ton ve domuzda 1900 ABD doları/ton olması beklenmektedir. Diğer bir ifadeyle et fiyatlarının artışı azalarak devam edecektir. 2024 yılında, küresel kişi başı yıllık et tüketimi 35,5 kg’ya ulaşması beklenmektedir. Ancak kuzey yarım küre ile güney yarım küre arasındaki tüketim farkı devam edecektir. Gelişmekte olan ülkelerde kişi başına yıllık et tüketimi 28 kg iken, gelişmiş ülkelerde ise 68 kg olacaktır. Kanatlı etinin global et üretiminin yarısından fazlasını oluşturacağı, buna karşılık büyükbaş ve domuz eti tüketimin sabit kalacağı tahmin edilmektedir.
Su ürünleri: 2012/14 periyoduna referansla, 2024’de su ürünleri üretimi %19 artarak 191 milyon tona ulaşması beklenmektedir. Bu artış önemli ölçüde akuakültürden gelecektir. Su ürünleri yetiştiren çiftliklerin 2012/14 periyoduna referansla %38 üretim artışı kaydetmesi ve akuakültür üretiminin 96 milyon tona erişmesi beklenmektedir. Kısa vadede et ve yem fiyatlarının artışına paralel olarak, su ürünleri üretim artışı fiyatlara yansımayacaktır. 2024 yılında, kişi başına balık tüketimi 19,7 kg’dan 21,5 kg’ya çıkması beklenmektedir.
Süt ürünleri: Süt ürünleri ihracatı dört büyük ülke (ABD, AB, Yeni Zelanda ve Avustralya) arasında paylaşılacaktır. Bu ülkelerdeki iç talebin daha fazla artamaması sebebiyle, bu ülkeler üretim fazlasını dış piyasaya arz edecektir. 2024 yılında, süt üretimi 2012/14 periyoduna referansla 175 milyon ton (%23) artacaktır. Bu artışın %75’i, başta Asya ülkeleri olmak üzere gelişmekte olan ülkelerden gelecektir. Gelişmekte olan ülkelerde, taze süt üretimi senelik %3 oranında, süt ürünleri tüketimi ise senelik % 1,4 ile 2 arasında artması beklenmektedir. Yeni Zelanda’daki meteorolojik şartlar ve Çin’deki hayvancılık politikası gelecek on senede, küresel süt fiyatlarını etkileyecek en önemli iki faktör olarak göze çarpmaktadır. Hindistan, AB’yi geçerek dünyanın en büyük süt üreticisi haline gelip, öngörülen dönemde önemli ölçüde az yağlı süt tozu ihracatına sahip olacaktır.
Pamuk: 2024 yılında, 2012/14’e oranla %23, 2000/2009 periyoduna oranla %9 oranında nominal olarak, fiyatların azalması beklenmektedir. Kısa vadede Çin’deki stok azalması sebebiyle fiyatlar artarken, ilerleyen süreçte orta vadede fiyat istikrarı sağlanacaktır. Önümüzdeki on yıllık periyodun ilk döneminde, küresel üretim tüketime oranla daha az artarken, sonrasında fiyatların azalmasıyla beraber stoklar artacaktır. 2024 yılında stok/tüketim oranının %46 seviyesinde olacağı tahmin edilmektedir.
Biyoyakıtlar: Petrol fiyatlarının azalması, biyoyakıt üretimindeki ham madde üretimindeki ve büyük biyoyakıt tüketici ülkelerindeki politika değişiklikleri sebebiyle biyoetanol ve biyodiyesel ürünlerinin artışında azalma beklenmektedir. 2024 yılında 134,5 biyoetanol ve 39 milyar litre biyodiesel üretimi tahmin edilmektedir. Buradaki projeksiyon, ABD, Brezilya, AB gibi büyük üretici ülkelerin politikalarıyla doğru orantılı olacaktır. Şayet ki petrol fiyatları düşük seviyede kalırsa, bu ürünlerdeki fiyat baskısı ve böylelikle küresel üretimi azalacaktır.
