İzmir’de Organik Tarım

Türkiye’de firmaların dışında uygulanan ilk geniş çaplı organik tarım projesinin Buca Köyleri Organik Zeytinyağı Projesi  (2003 – 2006) olduğu söylenebilir. Özel İdare, İl Tarım Müdürlüğü, Buca Kaymakamlığı, Buca Belediyesi işbirliği ile gerçekleştirilen, Tahtalı Havzasında tarımsal kirliliğin önlenmesi amacı ile hazırlanan projelerin ilkidir. Organik tarım alanında uygulanan ilk resmi projenin Buca İlçemizde 4 köyde 243 çiftçinin katıldığı 5.427 da. alanda uygulanan organik zeytin ve zeytinyağı projesi olduğu söylenebilir. 

Ödemiş Bozdağ’dan Karaburun’a pek çok kurum ve kuruluş tarafından 1.000’i aşkın üretici ile sebze, meyve, zeytin, üzüm, incir, enginar gibi pek çok bitkide bu tür yerel kaynaklarla finanse edilen pek çok proje olduğu bilinmektedir.

İzmir Kalkınma Ajansının kurulmasının ardından organik tarımla ilgili pek çok proje hazırlanmış pek çoğu uygulanmıştır. Bunlardan İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünü temsilen içerisinde yer aldığım projelerden Urla ve Seferihisar İlçelerinde 2009 – 2010 döneminde İzmir Büyükşehir Belediyesi, EÜ. Ziraat Fakültesi ve ETO Derneği ile hazırlanıp uygulanan “Sürdürülebilir Kalkınmada Bir Örnek; Yarımadada Organik Tarım” Projesi, 7 köyde 50 üretici organik sebze yetiştiriciliğine başlamıştır. Bölgede organik tarım faaliyetleri gelişerek devam etmekte her geçen gün yeni projeler uygulanmakta ve farklı ürünlerin üretimi ile organik ürün çeşitliliği artmaktadır. Proje üreticilerimizden bazıları proje çıktıları arasında yer alan Ekopazar Bostanlı Organik Ürünler Pazarında satış yapmaktadır.

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından finanse edilen Organik Tarımın Yaygınlaştırılması Ve Kontrolü Projesi kapsamında İzmir İl Müdürlüğümüzce Ödemiş Meslek Yüksek Okulunda 400 baş etlik piliç ve 36 baş organik toklu (etlik 8 aylık kuzu) yetiştiriciliği projeleri ile ilimizde organik hayvancılığın önü açılmaya çalışılmıştır. Yine yüzlerce üreticiyle çeşitli ilçelerde zeytin, incir, kestane, ceviz vb. ürünlerde organik projeler gerçekleştirilmiştir.

İlimiz ilk Organik Ürünün üretildiği İl olmasının ötesinde Organik Tarımla ilişkili üretim, depolama, ambalajlama, etiketleme ve ticaretini yapan Sertifikalandırılmış 184 işletme bulunmaktadır. Bu işletmelerde aşta gıda olmak üzere, girdiden tekstile yüzlerce ürün organik sertifikalı olarak üretilmekte, büyük bir kısmı İhraç edilmektedir. Bu nedenle Ege İhracatçılar Birliği Türkiye’den gerçekleştirilen Organik Ürün İhracatını izlemekle görevlendirilmiştir.

Türkiye’de organik tarım konusunda Bakanlığımızca yetkilendirilen ilk Kontrol ve Sertifikasyon Kuruluşları İlimizdedir. Organik tarım konusunda yetkilendirilmiş ilk yerli Kuruluş İlimizde kurulmuştur. Halen Ülkemizde faaliyet gösteren organik tarım alanında yetkilendirilmiş 30 kontrol ve sertifikasyon kuruluşundan 12’sinin merkezi İzmir’de bulunmaktadır. 

İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün Organik Tarım Bilgi Sisteminden derlediği verilere göre bu gün İzmir’de bitkisel üretim yapan üretici sayısı 3.250 civarına, ürün sayısı 136’ya ulaşmış durumdadır. Organik olarak kayıt altına alınmış 23.000 hektarlık alanının 19.000 hektar civarında kısmında tarımsal üretim, 4.000 hektar kısmında doğal toplama yolu ile bitkisel ürün elde edilmektedir. Bu arazi miktarı İlimiz tarım alanlarının % beşine tekabül etmektedir.

İlimizde 6 arıcılık işletmesinde 1.700’ün üzerinde kovanla bal, polen, arı sütü, 60.000’e yaklaşan kanatlı hayvanla beyaz et ve yumurta, bir sığırcılık  (368 baş) ve bir koyunculuk (36 baş) işletmesinde kırmızı et ve süt üretimi yapılmaktadır.

Bütün bu tablo İzmir’in neden ve nasıl ‘Organik Tarımın Başkenti’ unvanını hak ettiğini ortaya sermektedir sanırım. Ama 1990’ların sonlarından beri bir şekilde kıyısından kenarından gözlemleyebildiğim Türkiye’de organik tarımın öne çıkan İzmir hikâyeleri burada anlatılanın çok daha fazlasıdır… Belki bu tarihi yazmak için yeterli olanak ve zamanı olan birileri daha ciddi bir çalışmayla tüm bu süreci ayrıntılandırır. Biz de bunun için bir başlangıç noktası oluşturabilecek bir yazı ile katkıda bulunmuş oluruz.