Öncü Kuruluş IFOAM

1972 yılında IFOAM (Uluslararası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu) kurulmuştur. IFOAM ilk olarak organik tarım standartlarını belirleme görevini üstlenmiştir.  İlk olarak organik tarımın uluslar arası güvenilirliğini sağlayacak olan temel standartlar oluşturulmuştur. Organik tarım standartları ile sisteminin uluslar arası güvenilirliği, izlenebilirliği ve farklı standartlar arasındaki eşgüdümün sağlanması hedeflenmiştir. Organik ürünün uluslar arası ticaretinin güvenilirliğinin sağlanmasını amaç edinmiştir.

IFOAM bu gün de organik tarım alanında farklı standartların ortaya konmasında öncü kuruluştur. IFOAM tarafından oluşturulan IOAS Aliance (Uluslararası Organik Tarım Standartları Birliği)  uluslar arası  yaygın ve kabul görmüş organik tarım standartları doğrultusunda organik tarım denetim ve belgelendirme kuruluşlarını akredite eden kuruluştur. IOAS halen bütün önemli uluslararası sertifikasyon firmasının akreditasyonunu yaparak uluslar arası ticarette güvenilirliğini sağlayan prestijli bir kuruluş olarak işlevini sürdürmektedir.

Ancak IFOAM ve IOAS dışında farklı ihtiyaçlar başka uluslar arası organizasyonların da Uluslar arası organik tarım standartları konusunda çalışmasına yol açmıştır. Örneğin gıda güvenliği konusunda bahsettiğimiz Birleşmiş Milletler tarafından oluşturulan Gıda Komisyonu tarafından hazırlanan Kodeks Alimentarius kapsamında hazırlanan GL 32-1999’ uluslararası organik tarım temel standartları arasında yer almaktadır.

Avrupa Birliği gibi, güçlü bölgesel örgütler de kendi standartlarını oluşturmaktadır… Euro 2092/91 Avrupa Birliği’nin bölgesel organik artım standardıdır. 

NOP ABD’nin, JAS Japonya’nın, COR Canada’nın hazırladığı ve uyguladığı ulusal standarttır. Türkiye’de 5262 sayılı Organik Tarım Kanunu ve Organik Tarımın Esasları ve Uygulamasına İlişkin Yönetmelik ulusal standartları Oluşturur. 

Ulusal ve bölgesel standartlar uluslararası standartlara uygun ve bölgenin demografik, ekonomik ve gıda tarım alanındaki olanak ve siyasetleri ile uyumlu olarak şekillenen standartlardır. Ayrıca bu standartlara aykırılık durumunda sorumlu olarak tespit edilenlere uygulanacak cezai işlemlere de yer verilir.

Uluslarası ve ulusal standartların kontrol ve sertifikasyon sistemi, organik girdi (gübre, bitki ve hayvan sağlığı, toprak iyileştirici, gelişim düzenleyici, yem, katkı maddeleri vb. ürünler), bitki, hayvan ve su ürünleri üretimi, doğadan toplama ve organik tarım ürünlerin işlenmesi, depolanması, pazarlaması ile ilgili standartları içerdiğini belirtmek de yarar var.

Özel standartlar yada organik artı (Plus) standartlar da vardır. Müşteri talebine uygun olarak Bazı ürün ve yöntemlerin kullanılması zorunluluğu bulunabilir ve/veya enerji verimliliğinden işçi sağlığına kadar farklı çevresel, sosyal kıstaslar aranabilir. Bio Suisse, Demeter, Natureland vb.

Tekstil, kozmetik, temizlik maddeleri gibi gıda olarak kullanılmayan organik ürünler için geliştirilmiş farklı standartlar da bulunmaktadır. Tekstilde Global Organic Teksitile Standards – GOTS, Organic Exchange Textile Standarts – OE ve kozmetik ürünlerde CosmeBio, Cosmos Organic, Natrue gibi standartlar en bilinenleridir.

Son olarak sosyal sertifikasyon denilen güven ilişkisine dayalı üretim sisteminden de bahsetmek gerek. Bazen gerçek kişiler arasında ki güven ilişkisi ile oluşsa da, genelde üretici örgütleri (kooperatif, birlik) ile tüketici örgütlerinin arasında bazen kontrol mekanizmalarıyla da desteklenen güven ilişkisidir. Bu ürünler organik tarım felsefesine ve standartlarına uygun olarak üretilse de  ticari anlamda organik, ekolojik, biyolojik etiketleri ile satılamaz.

Tüm bu standartlar bir tarımsal ürünün yetiştirilmesi aşamasında kullanılan girdilerin organik tarıma uygun olması ile yetinmez. Organik üretim yöntemlerini (Kompost, yeşil gübreleme, malçlama, ekim nöbeti (münavebe), biyolojik ve biyoteknik mücadele vb., hasadın, kurutma, sıkım gibi işlemlerin, depolamanın, nakliyenin ürün kayıplarını, ve ürüne kirleticilerin bulaşmalarını önleyecek şekilde gerçekleştirilmesine yönelik prosedürler oluşturulmasını sağlar. 

Üretilen tarımsal ürünlerin işlenmesi, ambalajlanması, etiketenmesi ve etikette ki bilgi ve işaretlerin kullanılmasını dahi düzenler. Ürünlerin işleme aşamalarında da karışma ve bulaşmaların önlenmesine dair prosedürler oluşturulması; Organik ürünün işleneceği hattın temizliğinde kullanılacak madde ve yöntemler, ambalaj malzemeleri hep standartlarda bulabileceğiniz konulardır.