Mikoriza Ekolojisi ve Fizyolojisi
Genel olarak mikoriza sporları, birlikte simbiyotik olarak yaşadıkları bitkilerin isteklerine paralel istekler içerisinde bulunmaktadırlar. Mikoriza mantarlarının spor hifleri konukçu bitkinin kökleri ile birleşmesi sonucu infeksiyon gerçekleşmekte ve bunu takiben spor oluşumu meydana gelmektedir. Bitki türüne ve yoğunluğuna göre 1 kg toprakta 10-20 bin kadar spor bulunmaktadır.
Mikoriza sporları yaşamlarını sürdürebilmesi için belirli kriterlerin uygun şartlar altında olması gerekmektedir. Örneğin yapılan birçok araştırmaya göre mikoriza sporlarının hayatta kalabilmeleri için optimum sıcaklığın 30°C olması gerektiği belirtilmiştir (Schenck ve Schroder, 1974). Bunun dışında düşük ve yüksek sıcaklıklarda mikoriza sporlarının etkinliğinin azaldığı ifade edilirken mikoriza ile sıcaklık arasındaki ilişkinin bölgeler arasında farklılık gösterdiği de tespit edilmiştir (Bagyaraj, 1991).
Arbusküler mikoriza mantarları yalnızca bitki kökleri kullanılarak çoğaltılabilmektedirler. Bu amaçla saksı kültüründe elde edilen toprak, spor ve kökler inokülüm ortamı olarak kullanılabilmektedir. Buna karşın tarla toprakları çoğu zaman yeterli etkinlikte ve kalitede mikoriza sporları bulundurmamaktadırlar (Morton, 1988, Walker, 1992).
Mikoriza mantarları karbon kaynağını direkt olarak bitkinin fotosentez ürünlerinden aldıkları için, mikoriza oluşumu ve etkinliği tamamen fotosentez ve karbonhidratların kök bölgesine aktarılmasına bağlıdır. İyi bir kök kolonizasyonu için 12 saat veya daha fazla saatteki fotoperiyod miktarı büyük bir öneme sahiptir (Schenck ve Schroder, 1974). Ayrıca ışığın mikoriza üzerine olan etkisi bitki türlerinin fotosentezle olan ilişkisine bağlıdır (Tinker, 1975). Mikorizanın değişik topraklarda değişik bitkiler üzerindeki etkisi de farklı olmaktadır.
Mikorizanın gelişmesi toprak fiziksel özelliklerinden fazlası ile etkilendiğinden farklı toprak fiziksel özeliklerinde bitki gelişimi ve mikoriza etkisi de farklı olmaktadır. Yapılan araştırmalarda mikoriza sporlarının aşağı yukarı tüm toprak reaksiyonlarında çoğalabilmelerine rağmen pH 6-7 arasında maksimum spor gelişiminin olduğu görülmüştür (Siqueira ve ark., 1984).
