TÜRKİYE’DE
TÜİK verilerine göre, Türkiye’de son 5 yılda incir yetiştiriciliği yapılan alan yaklaşık olarak 12.000 da ve toplam ağaç sayısı 300.000 adet artmıştır. Üretim miktarı ise iklim koşullarına bağlı olarak yıllara göre değişim göstermekle birlikte, 0rtalama 287.000 tondur ( Tablo 4.).
Tablo 4. Türkiye’nin Yıllara Göre İncir Üretim Alanı, Miktarı, Ağaç Sayısı
|
Yıl |
Alan (da) |
Üretim (ton) |
Meyve veren ağaç sayısı |
Meyve vermeyen ağaç sayısı |
Toplam ağaç sayısı |
|
2011 |
485.295 |
260.508 |
9.391.060 |
984.323 |
10.375.383 |
|
2012 |
491.752 |
275.002 |
9.455.874 |
933.169 |
10.389.043 |
|
2013 |
494.011 |
298.914 |
9.647.390 |
859.250 |
10.506.640 |
|
2014 |
494.642 |
300.282 |
9.746.562 |
926.992 |
10.673.554 |
|
2015* |
497.181 |
300.600 |
9.747.412 |
937.511 |
10.684.923 |
Kaynak: TÜİK, 2016, * geçici veriler
İncir varlığı yönünden Ege Bölgesi hatta yalnızca Aydın ve İzmir illeri ülkemizdeki incir ağaçlarının büyük çoğunluğunu bünyesinde barındırmaktadır. Bu bölgedeki plantasyonların büyük çoğunluğu, üstün kuru meyve niteliklerine sahip Sarılop çeşidi ile kuruludur. Özellikle olgunlaşma ve güneşte yapılan kurutma dönemlerinde ekolojik koşulların elverişliliği nedeni ile Büyük ve Küçük Menderes havzalarının tüm üretimi, kaliteli kuru incir elde etmeye yöneliktir. Bu havzalar dışında üretilen incirin tümü, taze meyve olarak değerlendirilir. Çoğunlukla Bursa yöresinde yetiştirilmekte olan Bursa Siyahı incir çeşidi ile İçel’in Mut ilçesinde yetiştirilen “Mut” incirinin taze tüketilen çeşitler olarak iç ve dış pazarlardaki değerleri giderek artmaktadır. Türkiye’de 497.181 da alanda incir yetiştiriciliği yapılmaktadır ve bunun %73’ü Aydın iline aittir. Aydın’ı İzmir ve Bursa illeri izlemektedir ( Tablo 5. ).
Tablo 5. 2015 Yılı İllere Göre İncir Üretim Alanı, Verim ve Ağaç Sayısı
|
İller |
Toplu meyveliklerin alanı (da) |
Üretim (ton) |
Verim (kg/ağaç) |
Meyve veren yaşta ağaç sayısı |
Meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı |
Toplam ağaç sayısı |
|
Aydın |
362.784 |
186.124 |
30 |
6.177.061 |
566.245 |
6.743.306 |
|
Bursa |
20.352 |
22.541 |
65 |
346.386 |
71.733 |
418.119 |
|
İzmir |
80.453 |
38.753 |
26 |
1.510.066 |
48.540 |
1.558.606 |
|
Mersin |
4.258 |
8.426 |
68 |
124.764 |
46.736 |
171.500 |
|
Hatay |
1.627 |
6244 |
29 |
218.905 |
3.737 |
222.642 |
|
Balıkesir |
2.263 |
2.598 |
35 |
74.828 |
12.414 |
87.242 |
|
Antalya |
1.366 |
4.149 |
34 |
120.763 |
10.349 |
131.112 |
|
Gaziantep |
7.227 |
2.870 |
42 |
69.152 |
23.217 |
92.369 |
|
Samsun |
316 |
2.404 |
32 |
75.042 |
11.637 |
86.679 |
|
Adana |
3.008 |
2.470 |
32 |
77.583 |
1200 |
78.783 |
|
Manisa |
963 |
1985 |
28 |
70.324 |
3.430 |
73.754 |
|
Mardin |
301 |
1624 |
28 |
57841 |
5.879 |
63.720 |
|
Çanakkale |
579 |
1.833 |
35 |
51.970 |
9.285 |
61.255 |
|
Muğla |
1.743 |
1.442 |
25 |
58.510 |
19.093 |
77.603 |
|
Diğer |
9.941 |
17.137 |
_ |
714.217 |
104.016 |
818.233 |
|
Türkiye |
497.181 |
300.600 |
31 |
9.747.412 |
937.511 |
10.684.923 |
Kaynak: TUİK, 2015,* geçici veriler
Grafik 1. de yıllar itibariyle Türkiye kuru incir üretimi görülmektedir.2015 yılı üretim miktarı rekolte tahmin çalışmasına göre 74.505 ton ve 2016 yılının tahmini 72.000 tondur. Bu değerler kuru incir üretiminin 2012 yılından beri artan bir grafik izlediğini göstermektedir. 2016 yılı rekoltesi 2015 yılına göre az miktarda düşmüş olsa da bu yıl kalitenin daha iyi olduğu gözlemlenmiştir. Lokal alanlarda görülen zamansız yağışların olumsuz etkisi olsa da 2016 yılının incir açısından iyi bir yıl olacağı tahmin edilmektedir.
Türkiye, 2015 yılında 2 Ekim 2015-20 Ağustos 2016 dönemi itibariyle 64 bin 890 ton kuru incir ihraç ederek, 224 milyon 691 bin dolar döviz elde etmiştir. 31 milyon 734 bin dolarlık kuru incir ihracatı ile Amerika Birleşik Devletleri ilk sırada yer alırken, 31 milyon 436 bin dolarlık tutarla Fransa ikinci sırayı almıştır. Üçüncü sıra ise 29 milyon 436 bin dolarlık kuru incir ihracatıyla Almanya’nın olmuştur (Aydın Şafak Gazetesi, 2016 ).
Grafik 1. Türkiye Kuru İncir Üretimi ( ton )
Kaynak: INC, 2015 * tahmini değerlerdir.
Son yıllarda taze incir tüketimi ve dış satımı da artış göstermektedir. Sofralık çeşitlerden başlıcaları Bursa Siyahı, Göklop, Akça, Bardakçı, Yeşilgüz, Morgüz, Beyaz Orak, Siyah Orak çeşitleridir. Bursa Siyahı çeşidinin ambalaja ve yola dayanımının iyi olması ve dış pazarda çok iyi tutulması, Siyah Orak ve Beyaz Orak çeşitlerinin birinci ürünlerinin ilekleme gerektirmemesi ve erkenci oluşu iç ve dış pazarda geniş pazarlama olanağı bulması bakımından önemlidir (Özen vd. 2007).
Kuru incir üretiminin hâkim olduğu Büyük ve Küçük Menderes havzalarında incir zaman içerisinde, ovadan, dağlık arazilere çekilmiştir. Dağlık arazilerde de erozyon, incir verim ve kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Erozyonu önleyecek tedbirlerin alınması, incirin geleceği açısından önemlidir.
Kuru incirlerde kişi başına tüketim, halen 125-150 g civarındadır. Bu son derece düşük bir rakamdır. İncirin iç tüketimini arttırılması, iç pazarda kalitenin arttırılması ve tanıtım kampanyalarının düzenlenmesi faydalı olacaktır.
İncir ihracatında önemli sorunlardan birisi de aflatoksindir. Aflatoksin birçok gıda maddesinde olduğu gibi incirde de oluşmakta, tüketim aşamasında insan sağlığı ve dış satım açısından sorun yaratmaktadır. Aflatoksin riskini azaltmak ve kaliteli meyve üretimini sağlamak için;
Zamanında ve tekniğe uygun şekilde budama,
Temiz ve sağlıklı ilek kullanılması,
Hasat döneminde yere düşen meyvelerin sık sık toplanması,
Kurutmanın kerevetler üzerinde yapılması,
İncirin nem oranı %18-22 oluncaya dek kurutulması,
İncirin uygun nem ve sıcaklıkta depolanması,
Uzun süre büyük yığınlar halinde bekletilmemesi,
Depolarda hava akımının sağlanması,
Ürünün kasalarda depolanması
İncirin hijyen koşullarına sahip işletmelerde işlenmesi,
Temiz suda yıkanması,
Fümigasyon işlemlerinin yeteri süre ve koşulda yapılması gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Anonim, 1999, Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsü Kayıtları.
Aydın Şafak Gazetesi, 26.08.2016.
Bakış, 2016,Berrin ŞAHİN, İncir Araştırma Enstitüsü.
Bakış, 2015,Berrin ŞAHİN, Hande UÇAR, İncir Araştırma Enstitüsü.
FAOSTAT, http://faostat.fao.org /Erişim tarihi: 25 Eylül 2016.
International Nut&Dried Fruit Council, https://www.nutfruit.org /Erişim tarihi: 27 Ekim 2015.
Özen, M. Çobanoğlu F. Özkan R. Kocataş H. Tan, N. Ertan, B. Şahin, B. Konak, R. Doğan, Ö. Tutmuş, E. Şahin N. 2007, İncir Yetiştiriciliği, T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Aydın.
Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.org.tr, /Erişim tarihi: 22 Eylül 2016.
