D Vitamininin İskelet Sistemi Dışı Etkileri
Son yıllarda yapılan araştırmalarda D vitamininin iskelet sistemi dışında da etkileri olduğunu düşündürmektedir.
Kalıtsal D vitamini eksikliği olan çocuklarda tespit edilen kas güçsüzlüğünde D vitamini desteğiyle küçük ama anlamlı şekilde düzelme oluşu, D vitamini ile kas güçsüzlüğü arasında ilişki olduğunu düşündürmektedir.
World Health Organization (WHO), kolon kanserinin, D vitamini eksikliği ile ilgisi olduğunu belirtmektedir. D vitamini ve kanser arasında ilişki olduğunu düşündüren bazı veriler olduğu halde, yüksek doz D vitamini desteğinin kanseri önlediği veya tedavi ettiğini ispatlayan yeterli kanıt yoktur.
D vitamini, bağışıklık sistemi hücreleri üzerinde önemli etkiye sahiptir. D vitamininin, edinsel bağışıklık sisteminin aktivasyonunu baskıladığı halde, doğal bağışıklık sistemini özellikle monosit ve makrofajları aktive ettiği ve böylece hücre içi mikroorganizmalara karşı ciddi bir direnç oluştuğu görülmüştür.
D vitamini ve kardiyovasküler hastalıklar arasındaki ilişki ile ilgili yapılan araştırmalarda, gözlemsel çalışmalar düşük D vitamini düzeyi ile hipertansiyon arasında ilişki olduğunu gösterse de, randomize çalışmalar çelişkilidir. Bu konuda daha fazla çalışmanın yapılması gerektiği belirtilmektedir.
İnsanlarda yapılan bazı gözlemsel çalışmalar, D vitamini eksikliği ile tip 1 diyabet arasında ilişki olduğunu düşündürmektedir.
D vitamininin temel işlevi plazmadaki kalsiyum iyonları konsantrasyonunu korumaktır. Bu şekilde, sinir sisteminin normal çalışması, kemiklerin büyümesi ve kemik kitlesinin korunması için önemlidir. D vitaminin kemik mineralizasyonu ve kalsiyum-fosfor dengesinin düzenlenmesinde rolü olduğu bilinmektedir. Ancak son yapılan çalışmalarda, D vitamininin beyinde önemli etkilere sahip olabileceği ve santral sinir sisteminde (SSS) hücre proliferasyonunda, diferansiyasyonda, nörotransmisyonda, nöroplastisitede farklı değişken rollere sahip olduğu ve nörotrofik, nöroprotektif etki gösterdiği belirtilmiştir. Bu etkilerinden dolayı nörosteroid olarak kabul edilebileceği rapor edilmiştir. D vitamini seviyesinin nörodejeneratif hastalıklar olan Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, Multipl skleroz (MS), amiyotrofik lateral skleroz (ALS) ile ilişkili olabileceği tartışılmaktadır.
Hemodiyaliz hastalarıyla yapılan bir çalışmada bu hastaların % 78’inde D vitamini eksikliği gözlenmiştir. Fakat D vitamininin bu konuda etkisiyle ilgili daha çok çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
