Ekonomik Önemi ve Neden Oldukları Zarar

Bu hayvanların reklamlarını yaptık yeterince değil mi? Biraz da olumsuz yönlerinden bahsedelim. Bize sorun olmalarının sebebi tabiki bu hayvanların oburlukları ve dolayısıyla tarım alanlarında neden oldukları ürün zararı. Özellikle nemli iklimlerin yaşandığı çoğu yerde yayılış göstermiş olan Pulmonata (Mollusca: Gastropoda) takımında yer alan sümüklü böcek ve salyangozlardan Helimacidae, Limacidae ve Agriolimacidae familyalarına ait türler tarımsal alanlarda zarar yapmaktadır (Anonim, 2010a).

Pulmonata takımının hayvanlar alemindeki yeri aşağıdaki şekildedir.

Alem : Kingdom Animale (Hayvanlar alemi)

Şube : Mollusca (Yumuşakçalar)

Sınıf : Gastropoda (Karından bacaklılar)

Salyangozlarda üreme, diğer böcek ve haşerelerden farklıdır. Çünkü, aynı birey üzerinde hem erkek, hem de dişi üreme organı bulunur. Yani ”hermafrodittir.” Salyangozların bazı türleri, bazen kendi kendini de dölleyebilir. Fakat yine de çiftleşmede, ikinci bir bireye ihtiyaç duyarlar. Salyongoz bir kez çiftleşme ile 2 – 3 yıl süresince yumurta bırakabilirler ve her yumurtlamada 80 – 90 adet yumurta bırakırlar. Salyangoz yumurtaları ortam sıcaklığına bağlı olarak, 20 – 30 gün içerisinde açılır.

Pulmonata takımı içerisindeki bitki zararlısı salyangozların ekonomik değerlerini 2 farklı şekilde belirtmek mümkündür.

1. Tabiata faydaları

2. Tabiata zararları

Tabiata faydaları, yukarıda da bahsettiğimiz gibi insanlar tarafından yenilmeleri sebebi ile ticaretle ilgili değer taşımalarındandır. Bu özellikleri ile de ülkemiz gelirine yardım ettikleri aşikardır. Bitki zararlısı salyangozlar sadece insanlara değil, bulundukları çevrede kurbağa, köstebek, tarla faresi, sincap ve kuşlara besin olmaları nedeni ile tabiattaki biyolojik dengeyi de sağlamaktadırlar. Bu hayvanların önemli ekonomik yönlerinden biri de yenilenlerin ‘tıbbi’ değerleridir. Kadınların doğumunu kolaylaştırdığı, sümüksel maddelerin cildi parlatmak için kullanıldığı, etindeki Helicin maddesinin göğüs hastalıklarına iyi geldiği halk arasında da söylenmektedir (Karsavuran, 2010). Tabiattaki zararları ise 2 grupta ele alınabilir.

a. Tarla ve bahçedeki zararları

b. Evcil hayvan ve insan yönünden önemleri

Tarla ve bahçedeki zararları, sebze ve çiçeklerde yenikler, bitkilerdeki geniş yırtıklar ve topraktaki parlak mukus izleri bahçelerde sümüklü böcek veya salyangoz varlığının tespitindeki en belirgin ipuçlarıdır. Salyangoz ve sümüklü böcek zararı diğer böcekler veya larva zararları ile karıştırılsa da sümüklü böcek zararında yapraklarca şekilsiz delikler göze çarpar. Yaprakları kenarlarından değil ortalarından yemeye başlarlar. Yaprak yüzeyinde şeritler halinde kesikler görülür.

Zararı en fazla ilkbaharda yavru bireyler yapar (Anonim, 2010b). Bitkilerde yaptıkları zarar tamamen o bölgedeki populasyonları ve aktiviteleri ile ilgilidir (Anonim, 2010c). Zarar daha çok soğuk ve nemli havalardan sonra veya bahçedeki ıslak alanlarda ortaya çıkar (Anonim, 2010d). Sümüklü böcekler genel olarak geceleri, salyongozlar ise gündüzleri beslenirler. Bunun yanında sisli havalarda, yağmurdan sonra veya sulama sonralarında da beslenme oranları artar. Her ikisi de bitki yapraklarında geniş, şekilsiz delikler meydana getirirler. Hatta genç fideleri tamamen tüketebilirler(Anonim 2017c). Koşulların onlar için uygun olduğu yıllarda zararın %50-%90’ lara ulaştığı kanıtlanmıştır (Anonim, 2010e).

Sümüklü böceklerin en aktif olduğu koşullar nemli, ılık gecelerdir (5˚C-20˚C). Eğer gündüz de hava rutubeti devam ederse beslenmelerine devam ederler. Ağır ve kili topraklarda yaşamaları için çok elverişlidir. Sümüklü böceklerin vücudu yumuşak ve mukus kaplı olduğu için hareketleri bu topraklarda daha kolaydır. Toprak neminin uygun olmadığı koşullarda nemi kontrol etmek için 2 metreye kadar toprak derinliğine inebilirler (Anonim, 2010c).

Beslenmeye erken ilkbaharda başlarlar ve kış ayında buzlanma olana kadar devam ederler. Bitki yapraklarındaki beslenmeleri bazı böcek larvalarınınkine benzese da sümüklü böceklerin ve salyangozların mukus izlerinden bu ayrım rahatça yapılabilir. Sümüklü böcekler için ilkbahar ve sonbaharda havanın normalden daha uzun süre nemli kalması bu hayvanların zarar oranlarını arttırmaktadır. (Anonim, 2010c).

Sümüklü böcek ve salyangozlar çok çeşitli bitkilerde beslenebilirler. Özellikle yosun, marul, kıvırcık, havuç, çilek, domates, biber, şalgam, maydanoz, patates, ıslatılmış ekmek, ıslatılmış kepek sevdiği besinler arasındadır (Anonim, 2010a). Sümüklü böcekler, salyangozlara oranla daha fazla zarar yaparlar çünkü daha çok toprak altında bulunurlar ve orada beslenirler. Bu hayvanlar ürünlerin canlılığını alır, tohumları ve fideleri yiyerek, köklerine, yapraklarına ve büyüme noktalarına zarar vererek bitki ömrünü azaltır. Bu, ürün gelişimini yavaşlatır ve / veya verimini düşürür. Bazı ürünler beslenme zararı, mukus izleri ve dışkı pislikleri olması sonucu hasat yapılamaz hale gelir. Bu beslenmeler sonucu bitkide küflenmeler ve çürümeler de başlayabilir. Birçok tarımsal ürün sümüklü böcek zararından etkilenmektedir. Özellikle ekilebilir araziler ve süs bitkileri bahçeleri onlar için elverişli olan ağır topraklarda yetiştirilirler. Bu da sümüklü böcekler ve salyangozlar için çok uygun bir ortamdır.

LİTERATÜR

Anonim, 2010a.

https://extension.umd.edu/hgic/slugs-and-snails (Erişim tarihi: Aralık 2010).

Anonim, 2010b.

http://www.ahdb.org.uk/projects/documents/20-21HDCNewsFeb2011.pdf (Erişim tarihi: Aralık 2010).

Anonim, 2010c.

https://cereals.ahdb.org.uk/media/246568/ahdb-is04-integrated-slug-control.pdf (Erişim tarihi: Aralık 2010).

Anonim, 2010d.

http://oregonstate.edu/dept/nurspest/slugs.htm (Erişim tarihi: Aralık 2010).

Anonim, 2010e.

http://www.scielo.br/pdf/bjb/v68n4/20.pdf (Erişim tarihi: Aralık 2010).

Anonim 2017a.