Tütün Neden Önemli
Tütün ve tütün mamulleri ile ilişkim üniversite yıllarında vardı.Sigara veya sarma tütün içerdim, bursların yattığı dönemler en fiyakalı sigarayı alırdım.Çok nadir puro içerdim,harcamalar arttıkça sigaranın kalitesi ve maliyeti düşerdi,sigara paketleri uluorta açılmaz arkadaşların gözüne sokulmazdı.İkram eden değil de ikram edilen tarafta olurduk.Sarma tütün verip paket sigaradan almışlığımız çok oldu.Bu trampa hali paranın bulunmadığı Lidya öncesi tarihe ışık tutan cinsteydi doğrusu..
Peki tütünü önemli kılan şey nedir? Dünyada her gün milyarlarca sigara içiliyor,milyarlarca para harcanıyor.Ve Türkiye bu pazardan pay almak şöyle dursun kendi yerli üreticine bin dereden su getirtiyor.TAPDK ile ilgili kanunu inceledim.Günde 1 milyar adet sigara, 500 milyon adet puro üretimi olmazsa sigara veya puro fabrikası kuramıyorsunuz.Yanlış okumuyorsunuz 1 milyar adet üretmeden,entegre tesisiniz olmadan,milyonlarca lira harcamadan fabrika kuramazsınız.Milyonlarca lira harcadığınızı varsayalım bandrol sistemi ve ilgili yasal hükümler,oligopol piyasa,yerleşik marka algısının avantajı sizi çok durumda bırakacaktır.Devlet desteğini de alamazsınız,sağlık bakanlığı ensenize çöker.Bu saydığım zorlu yollar fabrikadan ziyade hür teşebbüs fikrini ön plana çıkarmıyor mu? Ne olacak Egeli,Bafralı,Adıyamanlı üretsin satsın.Neden yasak? yabancı kaynaklı firmalar Türkiye'ye ürün satsın diye mi.Birileri hep daha çok zengin olsun diye mi.Kaldı ki Adıyaman'da binlerce hane,onlarca köy geçimini sadece tütünden sağlıyor.Yerli üreticiye şu an için sunulan sistem kooperatifçilik o sistemin nasıl işlerlik kazanacağına dair çok derin endişeler hakim.Bu endişeyi taşıyanlar, sonuna kadar haklı,bölgede yerleşik bir kooperatifçilik kültürü bulunmuyor.Bu kooperatifin başkanı kim olacak? işleyişi nasıl olacak?
Canı kime isterse satıyor üretici.Bu puslu havayı fırsat bilenler hemen baş gösterdi.Spekülatörler türedi birden bire, üreticinden ucuza alıyor,depolarda istifliyor,kış sezonunda kilosunu 70-120 TL arası satıyorlar.Zenginliklerine zenginlik katıyor görgüsüzce para harcıyorlar,o paranın bunlara birkaç beden büyük geldiği çok uzaklardan da olsa hissediliyor.Bunlar Savaş ve Barış'taki cinayeti işleyip de kabul etmeyen kişilerden.Bu zihniyeti sorgulamalı,bunlara dur demeli,bir eylemi de bunlar için yapmalı..
Üreticiye,köylüye,geçimini sadece bu ürünle sağlayan ailelere bir çözüm bulunması şart.Aileler diyorum çünkü tütün toplama ve hasat sürecinde 'cümbür cemaat' görev dağılımı söz konusu..Ailenin küçük çocukları tarlalarda 'getir-götür' işi yapar,yaş ilerledikçe yapılan işlerin sıklet merkezi de büyür.Tam bir yarış söz konusudur tarlada.Ailenin genç delikanlısı gücünü ispatlamak için taşıyacağı yükün miktarını arttırır,pazularını çıkarır,ilgiyi kendine çeker..Tarlanın yanı başında çeşmelerden sular taşınır,komşu tarlada çalışanlara selam verilir,şakalaşmalar bağırış çağırışlar ile cümbüşler yankılanır.Hem tatlı bir curcuna haline hem de Sait Faik'in ifadesiyle 'maişet motorunun' çevrilişine tanıklık edilir..
Tabiat ananın bize sunduğu binbir renk,hissettirdiği çok çeşitli duygular var.Sonbaharı geride bıraktığımız şu günlerde,kışa hazırlığın ağırlığını hisseder olduk .Yapraklar tüm seriliğiyle dökülürken,meyve ve sebzelerin hareketliliği,pazar da yer kapma yarışı başladı.Vitamin sınıflamasına göre C olanlar,tercih edilir ürün sırasına girdi.Şarkılara,kitaplara,filmlere,gezilere melankolik havadan üfleyiverdik havalar tam soğumadan..
Kooperatifçilik tartışıladursun,toplu olan birçok şey benim nazarımda kötüdür.Tekdüzeliği,yavanlığı simgeler.Ne geldiyse başımıza Toplu Konut İdaresi'nden geldi.TOKİ binaları şehirlerimizde görüntü kirliliğine yol açtı, estetik duyguları gölgeledi.Aynılaşmanın,yığınlaşmanın simgesi oluverdi.Bu mesele daha çok su götürür belki de başka bir yazımın konusu olmalı...Bilemedim şimdi...
Aynılaşmamak için üretip satmak,kazanıp kaybetmek,mücadelelerle tek başına ayakta kalmak..Toplu olan şeylerden kaçmak daha tekil,belki de daha çok çaba göstermek..Yazarın dediği gibi: ' Bazı canlıları yara öldürmüyor,muhatapsız kalmak öldürüyor'.
Emek veren tekil üreticiler muhatap alınarak,değerli hissettirilmeli,mahsullerine zehir gözüyle değil ürün gözüyle bakılmalı.Köylü ve küçük üretici düşünülerek politikaların reel düzlemde ilerlenmesi sağlanmalı.
Ağzını açıp diş bileyen canavarlara da fırsat verilmemeli.
KAYNAKLAR:
1.Fotoğraf: 19437529_10155493186563762_3439661902366857284_n
2.Fotoğraf: https://www.celikhantutunu.net/genel/adiyamanda-tutun-hasadi-basladi.html
