SONUÇ
Dünyamız, 4.5 milyar yıllık jeolojik tarihi boyunca çok büyük iklim değişimlerine sahne olmuş hatta bazı dönemlerde coğrafyası tamamen değişmiştir. Dünyayı tehdit eden çevre sorunlarının başında gelen “küresel ısınma ve iklim değişikliği” ile beraberinde yaşanan ekolojik dönüşümler, 1990’ların ortasından bu yana insanlığın inkâr edilemez bir gerçeği olmuştur. Küresel iklim değişikliğinin, küresel ve bölgesel anlamda bir takım etkilerinin ortaya çıkacağı beklenmekte ve tarım, orman, temiz su kaynakları, deniz seviyesi, enerji, insan sağlığı ve bio çeşitlilik üzerinde önemli potansiyel etkileri olacaktır. Bununla beraber, dünyanın her yerinde henüz tam anlamıyla yaşanmamış olsa da, ekonomik, ekolojik ve sosyal yaşamda bir takım zincirleme etkilere neden olacaktır (Doğan ve Tüzer, 2011).
Türkiye dünyanın oluşumundan bugüne kadar görülen, iklim değişikliğinden en fazla etkilenen ülkeler arasındadır. Bundan sonrada tartışmasız iklimde meydana gelebilecek bir çok değişiklikten en fazla etkilenecek ve büyük sorunlar yaşayabilecek bir ülke konumundadır. Bütün iklim bilimcilerin üzerinde birleştiği nokta, gelecekte olabilecek iklim değişikliğinin, atmosferdeki sera gazı emisyonlarındaki artıştan kaynaklanan küresel ısınmadan olacağı şeklindedir (Öztürk, 2002).
Küresel ısınmaya bağlı iklim değişikliğinin önlenebilmesi ise, nihai amacı “Atmosferdeki sera gazı birikimlerini, insanın iklim sistemi üzerindeki tehlikeli etkilerini önleyecek bir düzeyde durdurmak” olan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nden ve onun Kyoto Protokolü’nden kaynaklanan yükümlülüklerin etkin, gerçekçi ve adil bir biçimde yürütülmesi ile olacaktır (Türkeş, 1995b; Türkeş ve ark., 1999b).
Bunun için “Küresel düşün yerel hareket et prensibine uygun olarak, küresel iklim değişiminin önlenmesinde enerji tasarrufu yapılarak bireysel olarak da katkıda bulunulması gerekmektedir (Kadıoğlu, 2008).
KAYNAKLAR
Anonymous, 2007. Çevre Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 9.Kalkınma Planı 2007-2013. 123s., Ankara.
Çakmak B. ve Gökalp Z., 2011. İklim Değişikliği ve Etkin Su Kullanımı. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 4 (1):87-95, 2011.
Doğan S., Tüzer M., 2011. Küresel İklim Değişikliği ve Potansiyel Etkileri. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, 2011
IPCC, 1996. “Climate Change 1995: The Science of Climate Change” J.T. Houghton, L. G. Meira Filho, B. A. Callender, N.Harris, A. Kattenberg, and K. Maskell. (eds.). Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press. Cambridge. 1996, 572 p.
IPCC, 2007. Climate Change 2007 The Physical Science Basis, Cambridge University Press, New York-USA.
Kadıoğlu M., 2008. Günümüzden 2100 Yılına Küresel İklim Değişimi. TMMOB İKLİM DEĞİŞİMİ VE TÜRKİYE, 13 – 14 Mart, 2008
Kanber R., Kapur B., Ünlü M., Tekin S. ve Koç D.L., 2008. İklim değişiminin tarımsal üretim sistemleri üzerine etkisinin değerlendirilmesine yönelik yeni bir yaklaşım: ICCAP Projesi. TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi. 20-22 Mart 2008. Ankara
Öztürk K., 2002. Küresel iklim değişikliği ve Türkiye’ye olası etkileri. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 1, (2002) 47-65. Ankara.
Türkeş M., 1995. ‘Toronto 1988'den Berlin 1995'e İklim Değişikliği Sözleşmesi’, TÜBİTAK. Bilim ve Teknik Dergisi, 331, 46-49, Ankara.
Türkeş M., 1998. İnfluence of Geo-Pontential Heights Cyclon Frequency and Southern Oscillation on Rainfall Variationin Turkey, 1998.
Türkeş M., Sümer U.M. ve Çetiner G., 1999. ‘Kyoto Protokolü’nde Esneklik Mekanizmaları: Ortak Yürütme ve Temiz Kalkınma Mekanizması’, BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Seminer Notları (7 Nisan 1999, Ankara), 30-51, Çevre Bakanlığı/ÇKÖK Gn. Md., Ankara.
