Yazgara
Yazgara iki ve daha fazla uygulamalarla çıkar karşımıza…
Yazgara, Kazdağı Tahtacı Türkmenleri’nin Mart ayında küçük çocuklarına taktıkları nazarlığa benzeyen rengârenk boncuklu bir semboldür. Farklı renklerde boncuk ve renkli iplerden hazırlanan yazgaralar bir çatal iğne ile çocuğun omzuna, yeleğine, içliğinde uygun herhangi bir yerine iliştiriliyor.
Halk arasında “Mart çalması” diye bir söylence vardır. Mart çalması demek, havaların ısınıp çocukların güneşten ve sıcaktan kararması sonucu vücutlarında lekeler çıkması demektir. Mart güneşinin yakıp kararttığını düşünen yaşlı büyükler kız erkek bütün çocuklara sokakta oynamaya başlamadan önce yazgara takarlar. Yazgarayı evin annesi veya koca ninesi eliyle hazırlar çocuğun omzuna veya içliğine çatal iğne ile takar.
Mart ayı girerken küçük çocuklara Mart çalmasın diye takılan yazgaranın görevi burada bitmiyor. Zira yazgara, çocuk büyüyüp evlenecek yaşa gelinceye kadar onun simgesi olmaya devam ediyor. Evlenme yaşına gelince birbirlerine gönül düşüren gençler kendi yazgaralarını sevdiğine veriyor ki bu aralarında söz ve nişan olarak kabul ediliyor.
Anadolu’da yine bir başka yazgara çeşidi vardır ki Mart’ın ilk haftası içinde bileğe takılır. Yani ip şeklindedir, buna dilek ipi de denir. Hani bir şeyi unutmamak için kolumuza ip bağlarız ya onun gibidir. Bu ipi genellikler genç kızlar ve gelinler takarlar. İsteyen birden fazla yazgara takıp dilek ve arzularını çoğaltabilir. Yazgarayı akrabalar da verir fakat kan bağı olmayan tanıdıkların vermesi daha makbul sayılır.
Mart ayında takılan ipler bir ay sonra 6 Mayıs hıdrellez sabahı dere veya ırmak suyuna iyi dileklerle bırakılır. Yazgara suya bırakılırken dileklerin tutması için bağlandığı yerden çözülmez, bıçak veya makasla kesilir veya koparılır. Kolay kopması için bileklikler çok kalın ipten yapılmaz. Bütün kötülük ve hastalıkların bileklikle beraber akarsuyla uçup gitmesi, yepyeni sağlıklı ve bereketli bir yılın gelmesi dilenir. Genç kızlar hayırlı kısmet, gelinler hayırlı evlat ve dirlik düzenlik dilerler.
