GIDA OLARAK TÜKETİLEN SALYANGOZ
30 yıl önce Karadeniz bölgesinde kara salyangozu toplanır ve satılırdı. Bilmeyenler şaşıracaktır ama Samsun’ lu bir iş adamının salyangoz ihracatından zengin olduğu hep söylenir. Karadeniz bölgesinde çok sayıda salyangoz alıp, satan esnaflar vardı. Hatta bazı ilçelerimizde, salyangoz işleme tesisleri bile kurulmuştu. Son yıllarda ise ülkemizde salyangoz ticareti yapılamaz oldu. Çünkü, salyangozlar sınır tanımadan toplanmış, artık doğada salyangoz kalmamıştır. Bu canlıların kontrolsüz avlanması, kendi zevkimiz için doğadan koparılması tabi ki doğru değil. Durum o ki bu canlıların neslinin tükeneceği bile söylenmişti. Oysa İç Anadolu’ nun çeşitli bölgeleri, Konya ve Adana bölgesinde salyangoz işleme tesisleri halen mevcut.
Salyangoz ihracatında Dünya pazarının %40’ ı Türkiye’ nin elinde. Başta Fransa, İtalya, Almanya, İngiltere olmak üzere AB ülkeleri, Güney Amerika ülkeleri, ABD, Japonya, Lübnan, İsviçre, Çin gibi ülkelere de ihracat yapıyoruz. Bu sayı yılda 1 milyon ton gibi bir miktara ulaşabiliyor ve ülkemize iyi bir döviz getirisi sağlıyor. Bu ülkelerde en lüks restoranlarda, en pahalı yiyecekler arasında sayılıyor. Yiyenler salyangoz etinin çok lezzetli olduğunu söylüyor. Tabi ki pişirme öncesi temizlik, (çamurun arındırılması vb.) çok önemli ve dikkat edilmesi gereken bir konu. Salyangozlar; dondurulmuş, konserve olarak, canlı, haşlanmış veya boş salyangoz kabuğu olarak ihraç ediliyorlar. Salyangoz pazarında; Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Arnavutluk, Litvanya, Letonya, Estonya gibi ülkeler, Türkiye’ ye rakip olan üreticiler arasında. Özellikle Romanya’ da salyangoz mamulleri üretimi gelişmiş durumdadır. Salyangozun sosis, salam, sucuk gibi ürünlerinin yanı sıra; acılı, baharatlı gibi değişik zevklere göre üretimi de yapılıyor. Siz yeter ki tüketmek isteyin, her alternatif mevcut. Yani ülkelerin damak zevklerine göre pişirme ve tüketme teknikleri de değişebiliyor. Salyangoz kıyması ve unu da ürünler arasında sayılabilir. Salyangoz, yüksek protein ve düşük yağ oranına sahip bir besin maddesi olmasının yanında bünyesinde bol miktarda A, E, K ve B gibi vitaminler de bulunmaktadır.
Salyangoz etinin lezzetinin yanı sıra tıbbi olarak insan sağlığına yararları da olduğuna inanılıyor. Salyangoz, sadece dış ülkelerde değil, ülkemizde de menülere girmiş durumda. Datça’ da (Muğla) yılda birkaç kez, salyangoz yemeği yeniliyor. Bu ilçede, salyangoz tüketiminin basur (hemoroid) hastalığına iyi geldiğine inanılıyor. Bazı restoranların menülerinde salyangoz sote bile var ve özellikle Yunan’ lı turistler tarafından oldukça beğenilerek tüketiliyor. Datça’ daki restoranında en çok talep gören yemeğin Garaville salyangozu olduğunu söyleyen bir işletmeci, "Et sote gibi pişiriliyor. Tek farkı kabuklarıyla birlikte pişirilmesi" diyor. İzmir’ de yaşayıp salyangoz mamülleri denemek isteyeniniz varsa Alaçatı’ da (Çeşme) çok iyi bir restaurant olduğunu da buradan duyurmuş olalım.
Salyangoz, son yıllarda krem üretiminde de kullanılıyor. Bilirsiniz söz konusu güzellik olunca, bayanlar bu konulara daha bir dikkat ederler. Ciltlerine, güzelliklerine, kırışıklıklarına, kusurlarına iyi gelecek ne varsa merak ederler. Hakkında bilip öğrenmek isterler. Araştırırlar, denerler. Salyangozların salgıları oldukça dikkat çekicidir. Antioksidan etkiye sahip muhteşem öz; aslında salyangozun kendi kabuğunu onarıp, yenilemek için kullandığı yapılandırıcı bir salgıdır. Yapılan bazı çalışmalar sivilcelere iyi geldiğini, cildi yumuşattığını, cildin iyileşme sürecini hızlandırdığını ve ciltteki hücre yenilenme işlemine katkı sağladığını gösteriyor. Özellikle cilt üzerindeki hasarlarda etkili olan ”allontoin,” bugün birçok cilt sorunu için ilaç niteliği taşır (Anonim 2017a). Ama önemli bir gerçek var ki, o da cilt bakımınız adına seçeceğiniz ürünlerde bilinçli davranmanız gerektiğidir.
Dünya’ da bilinen en büyük salyangoz, karada yaşayan bir salyangoz türü olan ”Gee gerenimo’”dur. 1976 senesinde, Afrika’ da Sierra Leone’ da bulunan bu dev salyangoz, 900 gr ağırlığında, 39 cm uzunluğundadır ve bir avcıya yakalanmadan yaşamını devam ettirebilirse 10 yıl kadar ömürleri olabilir. Dev Afrika salyangozu diye anılan bu salyangozun bilimsel adı; ”Achatina (Lissachatina) fulica bowdichtir” (Anonim 2017a).
