Sürdürülebilir Tarım İlkeleri - 2

Geçtiğimiz ay “Tarım ve Çevresel Sürdürülebilirlik” ile başladığımız yazı dizimize, “Tarım ve Sosyal Sürdürülebilirlik” faktörü ile devam ediyoruz. 

Yazar: Cihan Devrim Avunduk
 
“…Peki kutsal zeytin ağacının meyvesi zeytin, hangi çabalarla hasat edilir? Hangi acılarla, ayazda, yağmurda, hastalıklarla traktör sırtlarında sakatlık ve ölümlerle sonuçlanan kazalar sonrasında toplanır zeytin? O altın renkli kutsal su, kimlerin güçleriyle üretilir ve verilen onca emeğin karşılığı nedir? Yoksulluk mu, hastalık mı, ölüm mü? Bu mu zeytin emekçisinin kaderi?”
 
Değerli okurlar,
 
Geçtiğimiz ay “Tarım ve Çevresel Sürdürülebilirlik” ile başladığımız yazı dizimize, “Tarım ve Sosyal Sürdürülebilirlik” faktörü ile devam ediyoruz. 
 
Ama önce, bu ayki konumuzla da bağlantılı olduğundan, hem tarımın tüm dallarında cefakârca çalışan emekçilerimizi ve de (benim doğrudan ilgi alanıma giren) “zeytin işçilerimiz”i, hem de kendisini, büyük usta Tuncel Kurtiz’in sözleriyle, bu vesile ile, anmış olalım, istedim.
 
Başlayalım…

Tarım ve Sosyal Sürdürülebilirlik

  1. Çalışan Hakları ve Çalışma Ortamı
    1. Sağlıklı ve Güvenli Çalışma Şartları
      1. Yönetim, çalışanlara ülkede geçerli yasa ve yönetmeliklerde tanımlanan koşullara uygun, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlar. Ulusal mevzuatın düzenlemediği şartlar için uluslararası kabul görmüş uygulamalar baz alınır.
      2. Çalışanlara herhangi bir fiziksel, cinsel, psikolojik taciz ve tehdit uygulanamaz.
      3. İşletme yönetimi tüm işçilere güvenli, temiz ve sağlıklı bir iş yeri ve çalışma ortamı sağlamakla yükümlüdür. Yönetim bu ortamın devamlılığının sağlanması için çalışanları ve işçileri sorumluluk almaya teşvik eder.
      4. Tarımsal işletmenin imkânları dâhilinde ve çalışanın ihtiyaçlarına göre ücretsiz ve uygun özelliklere sahip barınma imkânı sağlanır.
      5. Tarımsal işletme çalışanları için beslenme ve tıbbi tedavi sağlanır.
      6. Tüm çalışanların beslenme ihtiyaçlarının karşılanması için uygun depolama, hazırlama ve tüketim olanakları oluşturulur. İşletme yönetimi; yemek ve dinlenme molaları düzenler, çalışanların ve işçilerin kullanabilecekleri yemek alanları sunar ve bu alanlara ulaşım sağlar.
      7. Tüm çalışanlara, hijyen ve sağlık koşullarına uygun, suyu olan tuvalet ve duş imkânları sağlanmalıdır.
      8. İşletme, çalışanlarına temiz içme suyu sağlamakla yükümlüdür.
      9. İşletme yönetimi, sağlık bilgilerinin gizliliğini esas alarak, çalışanlarının yıllık sağlık kontrollerinin yapılmasını sağlar, teşvik ve takip eder.
      10. Olası acil durumlar için tarımsal işletme içinde gerekli ilk yardım malzemelerinin olduğu bir ilk yardım dolabı veya çantası bulundurulur. Malzemelerin son kullanma tarihleri kayıt altında tutulur ve malzemeler periyodik olarak yenilenir. Acil durumlarda kullanılmak üzere ambulans yerine ikame edilecek bir araç temin edilir.
      11. İşletme, yasal mevzuat uyarınca bir İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı ve işyeri hekimi istihdam eder veya bu hizmetleri satın alır. Tehlike sınıfına uygun olarak işletme için bir risk değerlendirmesi yapılır ve bu çalışma yıllık olarak güncellenir.
      12. Tarım kimyasallarıyla çalışan bireylerin koruyucu kıyafet ve ekipman kullanmaları zorunludur. Çalışanların, tarım kimyasallarına maruz kalmaları olasılığına karşı kimyasal hazırlama yerleri ve depoları ile varsa su havuzu (gölet) yakınlarındaki kolay ulaşılabilir yerlere güvenlik duşu ile göz solüsyon duşu yerleştirilir. Bu alanlarda bulunan ikaz levhaları ile güvenlik duşu kullanma talimatları olası bir acil durumda duşların nasıl kullanılacağını gösterir. Bu amaçla çalışan ve işçilere eğitim verilir.
      13. İşletmeye ulaşım sırasında veya işletme içinde, çalışanların ve işçilerin ulaşımları güvenli ve sağlıklı araçlarla sağlanır.
         
    2. Çalışma Süreleri ve Ücret
      1. Tam zamanlı çalışanların ücret ve bu nitelikteki her çeşit istihkakı, asgari ücret veya üzerinde olmalıdır. Ücret belirlenirken işin niteliği, ağırlığı ve zamanlamasının yanı sıra eğitim, tecrübe ve verimlilik de göz önünde bulundurulmalıdır.
      2. Haftalık normal çalışma süresi 45 saattir. Bu saati aşan çalışmalar için İş Kanunu’nun fazla çalışma hükümlerini uygulanır.
      3. Her aralıksız 6 iş gününe karşılık 1 gün hafta tatili verilir. Yıllık ücretli izin günleri, çalışanın kıdemine göre kanunda düzenlenmiştir ve minimum 14 gündür.
      4. Çalışan veya işçiler zorunlu olarak mesai yaptırılamaz. Fazla mesaide gönüllülük esastır. Yoğun sezonda çalışanın fazla mesaiyi kabul etmesi halinde yapılan fazla mesai, çalışana izin kullandırılması veya fazla mesai ücreti şeklinde tazmin edilir.
      5. Yönetim, istihdam karşılığı çalışanlardan ek ödeme istediğini bildiği aracılarla çalışamaz.
      6. Çalışanlara yönelik disiplin cezaları, ücret kesintisi şeklinde uygulanamaz.
         
    3. Ayrımcılıkla Mücadele
      1. Ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelerin eşitlikle ilgili hükümleri uyarınca, etnik grup, ulusal köken, din, mezhep, cinsiyet, cinsel yönelim, yaş, hamilelik durumu, özürlülük durumu, işçi örgütleri veya siyasi bağlantılar sebebiyle ayrımcılık yapılamaz; işletme bunu destekleyen her türlü yazılı veya sözlü eylemden kaçınır.
      2. Yönetim, terfi, eğitim, tazminat, işten çıkarma, ücret ve emeklilik konularında, çalışanın performans, kıdem ve yetkinliğini gözeterek, hiçbir ayrım yapmaksızın eşit işe eşit ücret, eğitim, terfi ve ek hak sağlar.
      3. Ayrımcılığa uğrayabilecek dezavantajlı çalışanlara yönelik olarak pozitif ayrımcılık uygulanır.
         
    4. Sendikal Hak ve Özgürlükler
      1. ​​​​​​​Tüm çalışanlar ve işçiler kendi istekleri doğrultusunda sendikaya üye olma, işyeri sendika temsilciliği yapma, sendikal faaliyetlere katılma haklarına sahiptir. Sendikaya üye işçiler kendi sendika temsilcilerini seçerler. Seçilen temsilciler, yönetim ile gerçekleştirilen toplu iş sözleşmelerinde sendikayı ve sendikaya üye işçileri temsil ederler.
      2. Sendikal faaliyetler nedeniyle çalışanlar işten çıkarılamaz, bu çalışanlara baskı ve cezai yaptırım uygulanamaz.
         
    5. Anlaşmazlıkların Yönetilmesi
      1. ​​​​​​​İşletme yönetimi, çalışanlarla açık ve şeffaf bir iletişim kanalı kurmakla yükümlüdür. İletişim mekanizmaları ve sorumlular açık bir şekilde tanımlanır.
      2. Yönetim, çalışanların problem, şikâyet, dilek ve önerilerini dile getirdikleri durumlarda, tepkisel ve baskılayıcı davranmaz. Anlaşmazlıkların çözümünde hızlı, adil ve şeffaf davranır; paydaş katılımını temel alır.
         
    6. Çocuk İşçi ve Zorla İşçi Çalıştırma Yasağı
      1. İşletme bünyesinde 15 yaşını doldurmamış kişiler çalışan ya da işçi olarak çalıştırılmazlar. Ancak kültürel veya sosyoekonomik sebeplerle yasal olarak belirlenmiş minimum çalışma yaşının altında olan çocukların ailelerine yardımcı olarak tarımsal üretimde çalışmalarına -işe zorlanmamaları koşuluyla- izin verilir.
      2. Ulusal kanunlarda öngörülen asgari çalışma yaşının altında olan ve daimî ya da geçici olarak tarımsal işletmede yaşayan çocukların, yasal düzenlemelerin öngördüğü eğitim süreçlerine katılmaları sağlanır. 
      3. 18 yaşının altındaki genç işçilerin, diğer işçilerden daha tehlikeli, emniyetsiz veya sağlıksız durumlara maruz kalmamaları için özel bir dikkat gösterilir.
      4. Her türlü zorla çalıştırma, insan kaçakçılığı ve esir işçilik yasaktır. İşletmede bu yollarla elde edilmiş işgücü kullanılamaz.
      5. İşletmede, yasal izinleri bulunmayan yabancı uyruklu kişiler çalıştırılamaz.
         
  2.  Eğitim
    1. İşçilerin, çalışma alanlarıyla ilgili teorik ve uygulamalı eğitimler alması sağlanır. Bu eğitimlerin niteliği ve sıklığı, bir yönetim programı dâhilinde belirlenir.
    2. İşletme bünyesinde kullanılan ve yetkinlik gerektiren tüm makine ve ekipmanlarla ilgili çalışanların yeterlilikleri sağlanır. Yasal zorunluluğu olan belgeler kayıt altına alınır.
    3. Çalışanlara, üretim sırasında kullanılacak kimyasalların depolaması ve uygulamasıyla ilgili eğitimler verilir.
    4. Çalışanların, işletmenin temel aldığı “Sürdürülebilir Tarım” ilke ve faaliyetleri hakkında bilgi edinmesini sağlamak için periyodik eğitimler verilir.
       
  3. Yerel Toplum ile İlişkiler
    1. Tarımsal işletme, öncelikle içinde faaliyet gösterdiği bölge kapsamında paydaşlarını ve onlarla ilişkilerini, bölgenin çevresel ve sosyokültürel yapısını dikkate alarak açık bir şekilde tanımlar. Tüm paydaşlarla karşılıklı güvene ve iş birliğine dayalı bir ilişki geliştirmek için çalışır.
    2. Sürdürülebilir bölgesel kalkınmayı güçlendirmek için, sürekli ve geçici personel alımlarında yerel işgücü istihdamına öncelik verilir.
    3. İşletme, yerel toplumla paylaştığı ortak kaynakların kullanımı, korunması ve devamlılığının sağlanmasında çevre sakinleri ve organizasyonlarıyla iş birlikleri geliştirir.
Sağlık, huzur, başarı, lezzet, keyif diliyorum.
 
Görseller:
Yazara aittir.